Arbo

Iedere werkgever moet verplicht een arbeidsomstandighedenbeleid voeren. Doel daarvan is om medewerkers veilig en gezond te laten werken. Dit is ook in het belang van de werkgever, omdat ziekteverzuim daarmee beperkt wordt en de kosten dus zullen dalen. De Arbowet stelt de nodige eisen aan de werkgever; in dit onderdeel vindt u daarom de nodige hulpmiddelen en modellen zoals het Arbobeleidsplan, een Leidraad Ziekteverzuim, een BHV-plan en een Checklist Arborisico's.

• Voorbeeld Arbobeleidsplan

  Het voeren van arbeidsomstandighedenbeleid, is een verplichting voor iedere werkgever. Doel is om medewerkers veilig en gezond te laten werken. Hier vindt u een voorbeeld Arbobeleidsplan met instrumenten die u kunt gebruiken bij het opstellen van uw arbobeleid.

• Rookverbod en rookbeleidsplan

  Werkgevers moeten hun werknemers beschermen tegen tabaksrook. Dat is al jaren zo, maar er zijn soms toch nog vragen over het rookbeleid. Hier vindt u uitleg over de regels en een voorbeeld rookbeleidsplan.

  

  Voorbeeld rookbeleidsplan

• Iedereen een veilige en gezonde werkplek

  De Arbowetgeving kent verplichtingen, maar ook mogelijkheden om arbozaken zelf op te pakken. Afspraken worden vastgelegd in een arbocatalogus, met normen en voorschriften over veilig en gezond werken.

• Preventie ziekteverzuim levert meer op dan geld

  Een zieke werknemer kost anderhalf tot tweeënhalf keer zoveel als zijn bruto-loonkosten. Het is dan ook noodzakelijk om een ziekteverzuimbeleid te voeren dat past bij de verzuimproblematiek in de organisatie.

• Werkplek, kantine, kleed- en kolfruimte. Kent u de regels?

  Personeel heeft recht op een veilige en gezonde werkplek. Dat is meer dan alleen een stoel achter een bureau. Want er zijn ook normen voor andere ruimtes zoals de kantine, de kleedruimte en de kolfruimte. Kent u als HR-professional de regels?

• Crisisregeling Personeelsbehoud vervangt Wtv en vorstregeling

  De regels voor tijdelijke WW bij extreme weersomstandigheden en buitengewone omstandigheden, worden aangepast. Twee afzonderlijke regelingen worden samengevoegd in de Crisisregeling Personeelsbehoud. Het is vooralsnog de bedoeling dat deze regeling in 2025 van kracht wordt.

• Sta op tegen zitten: tips voor een fittere werkplek

  Nederlanders zitten gemiddeld bijna negen uur per dag en daarmee zijn we 'kampioen zitten van Europa'. Lager opgeleiden zitten tijdens de werkweek gemiddeld bijna 8 uur per dag, terwijl hoger opgeleiden meer dan 10 uur zittend doorbrengen. Van alle beroepen, zitten juristen zitten met het meest op het werk. Maar van veel zitten worden we te dik en eerder ziek, ook mensen die daarnaast veel sporten! Deze tips helpen om beter (en minder) te zitten op de werkplek.

• Zomerse temperaturen: Wanneer is het eigenlijk te warm om te werken?

  Als je vrij bent is het nog wel fijn wanneer de zon uitbundig schijnt. Maar op je werk kan het dan zo warm en vochtig zijn, dat het tempo flink omlaag gaat. Maar hoe warm mag het eigenlijk zijn op het werk? Hoewel het steeds warmer wordt en we in Nederland alles graag tot achter de komma regelen, zijn er nog steeds geen wettelijke grenswaarden over hitte op de werkplek. Wel zijn indicaties te geven over hoe warm het mag zijn, voordat hittestress toeslaat.

• Meld een ernstig arbeidsongeval op tijd

  De Arbowet bepaalt dat ernstige arbeidsongevallen, dat zijn de ongevallen die leiden tot de dood, blijvend letsel of ziekenhuisopname, direct aan de Inspectie SZW moeten worden gemeld. Bij het niet naleven van deze verplichting kunnen forse boetes aan de werkgever worden opgelegd. Hoewel deze meldingsplicht vrij helder is, gaat het in de praktijk nog wel eens mis. Vaak onbedoeld, legt advocaat Frank Janzing uit.

• Zwangerschap, rechten en aanpassingen op het werk

  Als werkgever moet u rekening houden met werkneemsters tijdens hun zwangerschap én in de periode nadat zij net moeder zijn geworden. Zo hebben zij (in bepaalde gevallen) recht op aangepast werk, aangepaste werktijden, het recht om de baby te voeden en het recht op verlof tijdens en na de zwangerschap.

  

  Rechten voor en na de bevalling

• Dit moet u regelen in het Basiscontract Arbozorg

  Sinds 2017 moeten werkgevers verplicht een (basis-)contract sluiten met arbodienstverleners. Dat is een gevolg van wijzigingen in de Arbowet. Het ministerie van SZW maakt nu de minimale inhoud van het contract breder bekend.

• Hoe zit het ook al weer met de aanstellingskeuring?

  Lang niet alle werkgevers weten het, maar alleen in uitzonderingsgevallen mag een sollicitant medisch gekeurd worden voor een functie. Ruim 60% van de werkgevers en werknemers kent de regels rondom de aanstellingskeuring niet. Hoe zit het ook al weer?

• Controleert de Arbeidsinspectie ook thuis?

  Thuiswerk groeit snel in populariteit. Niet alleen zorgt thuiswerken voor minder files, ook stelt het werknemers in staat om werk- en privé-leven beter te combineren. Heeft de werkgever op kantoor keurig werkplekken ingericht die voldoen aan de Arbo-normen, moet hij dat dan ook doen voor de werkplekken thuis?

• Diversiteit op het werk: LHBTI+er wil inclusief HR-beleid

  Jonge werknemers werken graag bij een baas waar de werkcultuur uitnodigend is voor iedereen. Maar lang niet alle LHBTI+ers zijn hier open over op het werk.

• Participatiewet in balans stap-voor-stap ingevoerd vanaf 2026

  Mensen met een beperking moeten het liefst ook een betaalde baan hebben, vindt het kabinet. Als dat echt niet lukt, krijgen ze inkomensondersteuning. De bestaande Participatiewet die dat regelt, voldoet niet (meer) en is te hard om goed te functioneren. Vanaf 1 januari 2026 moet de wet beter in balans komen, door ruim 20 maatregelen die de wet op korte termijn vereenvoudigen en verbeteren. Het is een eerste stap op weg naar een fundamentele herziening van de Participatiewet.  

• Rouw op het werk: afspraken over rouwverlof in meer dan 80 cao’s

  Werknemers die een naaste verliezen gaan door een moeilijke tijd en dat kan impact hebben op het functioneren. Naast de gevoelens van rouw, moet er vaak ook van alles geregeld worden. Rouwenden kunnen niet altijd rekenen op steun van hun werkgever: een kwart ervaart helemaal geen begrip op het werk. Om hen ruimte te bieden, worden in cao’s nu vaker afspraken gemaakt over betaald rouwverlof.

• Duurzame arbeidsrelatie is sleutel tot veiligheid op de werkvloer

  Een langdurige arbeidsrelatie met werknemers kan de veiligheid op de werkvloer verbeteren, waardoor minder bedrijfsongevallen gebeuren. Want door medewerkers zekerheid en een toekomstperspectief te bieden, ontstaat een bedrijfscultuur waarin veiligheid en betrokkenheid centraal staan. Werkgevers en HR-professionals zouden daarom bewuste keuzes moeten maken in hun aanname- én arbobeleid.

• Inzetbaarheidsgesprek, gespreksagenda

  Een inzetbaarheidsgesprek focust zich op mogelijkheden, uitdagingen, werkvereisten en de wensen van werknemers. Dit soort gesprekken zijn breed en veelomvattend en vinden in het ideale geval meerdere keren per jaar plaats.

  

  Gespreksagenda voor het inzetbaarheidsgesprek

• Werkgever aan zet: jaarlijks 7.000 gevallen van kanker door werk

  Ieder jaar opnieuw krijgen zeker 7 duizend Nederlanders kanker op het werk door blootstelling aan schadelijke stoffen of uv-straling. Vooral schilders en lassers hebben een verhoogd risico op kanker door hun werk. Dat komt door onbeschermd werken met oplosmiddelen, maar werknemers lopen ook huidkanker op door onbeschermd buiten te werken. Werkgevers zijn wettelijk verplicht om hun werknemers hiertegen te beschermen, maar ook de ondernemingsraad kan een belangrijke rol spelen.

• Werkgeluk: jongeren minder tevreden, willen meer autonomie

  Het werkgeluk in Nederland neemt iets af. Waar de oudere babyboomers best tevreden zijn met hun werk, ligt dat anders bij jongere werknemers. Gen Z is het minst gelukkig, want jongeren willen meer vrijheid een betere werksfeer. Verder willen werknemers meer keuze als het gaat om de plek waar ze werken. HR-professionals en werkgevers moeten daarom maatwerk leveren in flexibele arbeidsvoorwaarden en werkstructuren. Want dat kan bijdragen aan een hogere betrokkenheid en tevredenheid van hun werknemers.

• Zorgen over veiligheid in de bouw: steeds meer werk geweigerd

  De veiligheid op de bouwplaats is soms zo slecht, dat een derde van de bouwprofessionals wel eens werk heeft geweigerd. Werkgevers moeten niet alleen investeren in veiligheidsvoorzieningen, maar ook zorgen voor een cultuur waarin werknemers zich veilig voelen om onveilige situaties aan te kaarten. De bouwsector streeft naar nul doden op de bouwplaats, maar een kwart van de bouwprofessionals denkt dat dit in de praktijk niet haalbaar is.

• Inzetbaarheidsgesprek, gespreksverslag leidraad

  In het inzetbaarheidsgesprek maken manager en medewerker inzichtelijk hoe de inzetbaarheid van de medewerker kan worden ondersteund. Dat is belangrijk voor jou als werknemer, maar ook voor de werkgever. Want als medewerkers zich happy voelen op hun werk en zich goed kunnen ontplooien, kan de organisatie optimaal van hun talenten profiteren.

  

  Leidraad gespreksverslag inzetbaarheidsgesprek

• Maatregelen misbruik van arbeidsmigranten, twijfel over handhaving

  De Arbeidsinspectie krijgt meer mogelijkheden om bedrijven aan te pakken bij ernstige misstanden met arbeidsmigranten. Werkgevers en uitzendbureaus die zich schuldig maken aan uitbuiting of gevaarlijke werkomstandigheden, kunnen te maken krijgen met directe sancties. In het uiterste geval kan een arbeidsinspecteur het bedrijf zelfs stilleggen. De vraag is wel of de Arbeidsinspectie écht zijn tanden kan laten zien, want de afgelopen jaren is flink bezuinigd op de inspectiedienst.

• Impuls voor de opleiding bedrijfsartsen door innovaties

  Het tekort aan bedrijfsartsen is al jaren een groot probleem. Om de opleiding bedrijfsgeneeskunde te versterken en het vak aantrekkelijker te maken, kent ZonMw subsidie toe aan negen vernieuwende projecten.

• Boetes voor illegale arbeid zijn nu hoger

  Vanaf februari 2025, kunnen werkgevers die er een rommeltje van maken en moedwillig illegale arbeid laten verrichten door arbeidsmigranten van buiten de EU, hogere boetes krijgen. Per overtreding gaat de boete voor de zwaarste gevallen ruim drieduizend euro omhoog, naar 11.250 euro. Bij het vaststellen van de boetes houdt de Arbeidsinspectie wel meer rekening met de zwaarte van de overtreding.

• Inzetbaarheidsgesprek: doel, toepassing en verschillen

  Het inzetbaarheidsgesprek is een HR-instrument om duurzame inzetbaarheid van medewerkers te verzekeren en de organisatorische prestaties te verbeteren. Hier leest u wat het doel van het inzetbaarheidsgesprek is en wat de verschillen zijn met andere HR-gesprekken met medewerkers.

  

  Inleiding inzetbaarheidsgesprek: doel, toepassing en verschillen

• Werknemers bewegen genoeg, maar zitten doordeweeks te veel

  Een flink deel van de volwassen Nederlanders beweegt wel genoeg minuten per week om gezond te blijven, maar de verdeling van hun activiteiten is onevenredig. Doordeweeks zitten zij te veel op hun bureaustoelen, terwijl zij in de weekenden wel volop actief zijn. Om gezond te blijven, is het nodig dat zij hun activiteiten beter spreiden en dus ook op hun werk actief blijven. Met eenvoudige interventies kunnen werkgevers bijdragen aan een gezondere en actievere levensstijl voor hun personeel. Tips hiervoor, vind je in dit artikel.

• Verlenging certificaat kerndeskundige RI&E: geen tekort in 2025

  Bedrijven met meer dan 25 werknemers moeten hun risicoinventarisatie en -evaluatie (RI&E) door een kerndeskundige laten controleren. De kerndeskundige moet daarvoor een certificaat hebben, maar het lukt niet om alle kerndeskundigen op tijd te (her-)certificeren. Vanaf 1 januari 2025 geldt daarom een vernieuwd certificatieschema voor arbokerndeskundigen, met als belangrijkste wijziging de verlenging van de overgangsbepaling met 2,5 jaar.

• Voorbereiden op warmere tijden met ‘hittekracht’ en ‘hittefit’

  Hoewel we in de winter de kachel flink opstoken, zijn er de laatste jaren ook meer extreem warme dagen. En hitte kan een grote impact hebben op de gezondheid en veiligheid van mensen, vooral op de werkvloer. Daarom is er een nieuwe aanpak ontwikkeld: de hittekracht-index en het concept van hittefit. Deze index kan werkgevers helpen om maatregelen te nemen, waardoor medewerkers toch productief blijven, ondanks de warmte.

• Agressie door derden, hoe te handelen

  Werknemers hebben recht op een veilige werkplek. Wanneer medewerkers door de aard van hun werk (vaker) in contact komen met agressie of geweld door externen, moet de werkgever daar maatregelen voor nemen. Hier ziet u in het kort hoe medewerkers kunnen handelen bij agressie en geweld.

  

  Agressie door derden, hoe te handelen?

• Arbeidsinspectie gaat meer controleren op schijnconstructies

  De Nederlandse Arbeidsinspectie heeft haar meerjarenplan voor 2023-2026 gepubliceerd. Hierin staan de belangrijkste taken en prioriteiten van de inspectie. Het doel blijft: eerlijk, gezond en veilig werk voor alle werknemers in Nederland. In de komende jaren controleert de inspectiedienst vooral op onderbetaling, schijnconstructies en arbeidsuitbuiting. Daarbij is extra aandacht voor flexwerken en arbeidsmigranten, maar ook voor technologische ontwikkelingen zoals AI en robotisering.

• Kabinet wil minder laagbetaalde arbeidsmigranten in Nederland

  Het kabinet streeft naar een sociale, hoogwaardige en innovatieve economie. En daarom gaat het arbeidsmigratie met lage lonen en slechte werkomstandigheden beperken. Eerlijke arbeidsomstandigheden, innovatie en lokaal arbeidspotentieel zijn essentieel voor deze nieuwe koers.

• Veiliger werken: meer werkgevers zorgen nu voor een RI&E

  Tweederde van de werkgevers voert nu een Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) uit. Daarmee investeren werkgevers in de veiligheid en gezondheid van hun medewerkers. De RI&E is verplicht, maar 10 jaar geleden had nog niet de helft van de werkgevers een RI&E. Door de RI&E te koppelen aan concrete maatregelen in een Plan van Aanpak, kunnen bedrijven niet alleen arbeidsrisico’s verminderen, maar ook bijdragen aan het welzijn en de productiviteit van hun personeel. Voor HR ligt hier een belangrijke rol: het signaleren van risico’s, stimuleren van bewustwording en het implementeren van effectieve maatregelen.

• Klokkenluidersregeling (vanaf 50 werkenden), model

  Bedrijven met meer dan 50 werknemers moeten een interne meldregeling hebben voor klokkenluiders. De Wet bescherming klokkenluiders zorgt ervoor dat werknemers die een misstand melden worden beschermd. Nieuw is dat nu ook sollicitanten, leveranciers en anderen die een misstand melden bescherming krijgen van de wet.

  

  Brochure meldregeling klokkenluiders +1

• Tieners mogen meer werken, maar niet op plekken met alcohol

  Vanaf 18 november 2024 krijgen werkgevers iets meer ruimte om 13- tot 15-jarigen in te zetten op het werk. Deze jonge werknemers mogen dan vaker werk doen tijdens vakantieweken en niet-schooldagen. Wel blijven strikte voorwaarden verbonden aan de inzet van deze jonge arbeidskrachten, die nog volop in de leerplicht zitten. Zo moeten ze voldoende rust krijgen en er is speciale aandacht vereist voor de (sociale-) veiligheid op hun werkplek. Verder mogen ze niet werken op plaatsen waar alcohol wordt geschonken.

• Week van de Werkstress 2024: Focus op sociale veiligheid

  Van 11 tot en met 15 november 2024 vindt opnieuw de Week van de werkstress plaats. Hoewel de naam anders doet vermoeden, is de aandacht de afgelopen jaren verschoven van werkstress naar werkplezier, preventie en ontwikkeling. De centrale boodschap is dat werk niet stressvol hoeft te zijn. Het thema van dit jaar is 'sociale veiligheid'. Werkgevers en HR-professionals kunnen tijdens deze week ideeën opdoen om medewerkers beter te ondersteunen op dit vlak.

• Akkoord vroegpensioen zwaar werk, uitkering kan 300 euro p/m hoger

  Het kabinet, vakbonden en werkgevers hebben een akkoord bereikt over een structurele vroegpensioenregeling voor mensen met zwaar werk. Zij kunnen óók na 2025 met vervroegd pensioen gaan. Vakbonden en werkgevers kunnen dit samen aan de cao-tafel regelen. In de huidige RVU-regeling ontvangen vervroegd uittredende werknemers een uitkering die gelijk is aan het netto AOW-bedrag. In de nieuwe regeling kunnen mensen in knellende situaties maximaal 3600 euro bruto per jaar extra krijgen. Een externe partij gaat toetsen of de afspraken in cao’s echt alleen van toepassing zijn op mensen met zwaar werk. Als meer dan 15 duizend mensen met vroegpensioen gaan, wil het kabinet bijsturen.

• Thuiswerken: tips om medewerkers te ondersteunen

  Sinds de coronacrisis zijn meer werknemers thuis gaan werken. De ervaringen van werkgevers en werknemers zijn bestudeerd. Hoofdconclusie is dat werkgevers veel aandacht geven aan de weerbaarheid en het welzijn van hun personeel. Hier een overzicht met thuiswerkervaringen, probleempunten, leerpunten en praktische tips.

• Personeelstekort zorgt nog steeds voor hogere werkdruk

  Het tekort aan personeel blijft de grootste kopzorg van ondernemers in Nederland. En niet alleen de ondernemers merken dat, ook het personeel dat voor hen werkt ervaart dat de werkdruk toeneemt doordat er niet genoeg collega’s zijn om het werk te doen. Bovendien zijn de collega’s die er wél bij komen, vaak minder gekwalificeerd, wat weer heel eigen problemen met zich meebrengt.

• MKB wil regels voor arbo, ziekte en ontslag schrappen

  Ondernemers klagen al jaren over de regeldruk in Nederland, die hun concurrentiepositie zou schaden. Ze vinden dat de overheid veel te veel vraagt van ondernemers, die daar steeds meer tijd en geld aan kwijt zijn. Wat opvalt is, dat ondernemers kennelijk vooral gebukt gaan onder de regels die zorgen voor veiligheid en een sociaal beleid op de werkvloer. Zo willen ze de doorbetaling bij ziekte vereenvoudigen en korter maken, net als het schrappen van de betaling van transitievergoeding bij tijdelijk werk. Ze willen verder af van de verplichte externe toetsing van de RI&E. Ook zien de ondernemers helemaal niets in de verplichte klachtenregeling voor grensoverschrijdend gedrag.