Nieuwe wet voor vaststellen arbeidsrelatie is klaar voor internetconsultatie

De regels voor het werken met zelfstandigen worden duidelijker. De minister van SZW heeft een wet gemaakt waarmee zij probeert om schijnzelfstandigheid aan te pakken, terwijl ondernemers meer mogelijkheden moeten krijgen om werkzaamheden uit te besteden zonder gevaar van naheffingen door de Belastingdienst. Het wetsvoorstel is nu vrijgegeven voor internetconsultatie, zodat iedereen die dat wil suggesties kan doen voor verbetering van de wet.

Minister Van Gennip van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft gewerkt aan de Wet verduidelijking beoordeling arbeidsrelaties en rechtsvermoeden. De wet is nu vrijgegeven voor internetconsultatie.

De wet is onderdeel van een breder pakket maatregelen dat eerder dit jaar werd overeengekomen met werkgevers- en werknemersorganisaties om de arbeidsmarkt toekomstbestendig te maken. Dit pakket omvat ook de nieuwe crisisregeling voor personeelsbehoud en het reguleren van flexibel werk.

Door schijnzelfstandigheid brokkelt sociaal stelsel af
In Nederland werken steeds meer zelfstandigen, vaak ook uit andere EU-landen. Gevolg kan zijn dat er oneerlijke concurrentie ontstaat op arbeidsvoorwaarden tussen werkenden onderling en tussen werkgevenden.

Bijkomende zorg is dat grote groepen werkenden niet meebetalen aan de werknemersverzekeringen (zoals de ww-verzekering), terwijl zij eigenlijk wél werknemer zijn. Daarmee brokkelt de basis onder het sociale stelsel af en kan het moeilijker worden om kwetsbare werkenden voldoende bescherming te bieden (ook als zij een beroep moeten doen op sociale voorzieningen).

Sneller weten of zelfstandige de klus mag uitvoeren
De wet moet de huidige wet DBA gaan vervangen, waarmee opdrachtgevers worden aangemoedigd om werkzaamheden uit te besteden op basis van standaardovereenkomsten die door de Belastingdienst zijn goedgekeurd. De wet is in de praktijk niet werkbaar en wordt niet meer gehandhaafd, maar het probleem van schijnzelfstandigheid is daarmee niet verdwenen.

Doel van de nieuwe wet is dat werkenden en werkgevenden sneller weten of een klus door een zelfstandige gedaan mag worden, of dat er toch sprake is van werknemerschap in loondienst. Nieuw is wel, dat indicaties die wijzen op het zelfstandig ondernemerschap steviger gaan meewegen bij de beoordeling van een arbeidsrelatie.

KERNPUNTEN VAN HET WETSVOORSTEL SCHIJNZELFSTANDIGHEID

Gelijker speelveld: De wetgeving moet een gelijker speelveld creëren voor contractvormen tussen werknemers en zelfstandigen.

Verduidelijken van regels: Het zal duidelijker worden wanneer iemand als werknemer wordt beschouwd en wanneer iemand als zelfstandige kan werken.

Versterken van handhaving: Er wordt gewerkt aan het versterken en verbeteren van de handhaving per 1 januari 2025.

Zelfstandigheid beoordelen op drie hoofdelementen
De nieuwe regels moeten het makkelijker maken om te bepalen of een klus door een zelfstandige mag worden uitgevoerd, of dat het werk door een werknemer moet worden gedaan.
Bij de afweging wat de arbeidsrelatie is, zal in de nieuwe wet zwaarder wegen of er daadwerkelijk indicaties zijn die wijzen op zelfstandig ondernemerschap. In de wet is daarvoor een toetsingskader opgenomen dat bestaat uit de volgende drie hoofdelementen:

TOETSINGSKADER ARBEIDSRELATIE

1. Hoe word je aangestuurd en gecontroleerd? Heb je daar alle vrijheid in of sta je onder leiding van een ander?

2. Doe je werk dat structureel gedaan wordt in een organisatie? Een vaste plek in de organisatie heeft? En doe je hetzelfde werk als en met werknemers?

3. Of werk je juist zelfstandig, voor je eigen rekening en risico?

Dit toetsingskader is gebaseerd op eerdere uitspraken van rechters en ontworpen om de grijze gebieden in de huidige wetgeving te verminderen.

Sneller een arbeidsovereenkomst claimen
Met de introductie van dit wetsvoorstel, verwacht het kabinet dat werkenden en werkgevenden sneller en met meer zekerheid kunnen bepalen of werk door een zelfstandige of een werknemer uitgevoerd moet worden.

Voor werkenden aan de basis van de arbeidsmarkt (met een laag uurtarief van minder dan 32 euro), zal het makkelijker worden om een arbeidsovereenkomst te claimen bij de werkgever (en eventueel ook via de rechter). Het lage uurtarief draagt namelijk bij aan het rechtsvermoeden dat sprake is van werknemerschap en dus niet van zelfstandigheid.

Bewijslast arbeidsrelatie omgekeerd
Als de opdrachtgever het er niet mee eens is dat werkzaamheden in loondienst moeten worden gedaan, moet die zelf kunnen aantonen dat er géén sprake is van een arbeidsovereenkomst. Het kabinet denkt dat werkgevenden daarom zorgvuldiger zullen afwegen of ze werkzaamheden als opdracht zullen uitbesteden, of dat ze voor het werk een werknemer in loondienst aannemen.

MIS NIKS MEER: Schrijf je hier in voor de gratis HR-nieuwsbrief

Doorsturen:

Neem een abonnement en download 459 exclusieve vakartikelen en 286 actuele HR-instrumenten!

Wilt u als HR-professional ook niks meer missen op uw vakgebied?