De coalitiepartijen hebben bij het hoofdlijnenakkoord een financiële onderbouwing gegeven die pas later bekend werd. Daar staan opmerkelijke maatregelen in, zoals verkorting van de WW-duur naar 18 maanden, verhoging van de AWF-premie en een beperking van de compensatie transitievergoeding voor kleine ondernemers. Ook gaat het minimumloon niet extra omhoog en dus ook niet de AOW en sociale uitkeringen. Zoals eerder bekend krijgen sommige rijksambtenaren het zwaar: zij gaan in 2026 één jaar op de nullijn en bij de kerndepartementen in Den Haag moeten 25 duizend arbeidsplaatsen worden geschrapt.
De coalitie gaat lasten verlichten en meer geld uitgeven voor bijvoorbeeld de agrarische sector, veiligheid, armoedebestrijding en het verlagen van het eigen risico in de zorg. Dat loopt op tot structureel hogere uitgaven van ruim 14 miljard euro. Om de rijksbegroting op orde te houden, bespaart de coalitie op tal van andere terreinen. Dat moet ook structureel 14 miljard euro opleveren. Daarnaast komen nog structurele lastenverzwaringen van bijna 5 miljard euro. Dat staat in de budgettaire bijlage bij het hoofdlijnenakkoord.
Het wordt straks nog een enorme opgave voor de nieuwe ministers, omdat sommige ingeboekte posten lastig te realiseren zijn. Zo wil de coalitie 1,6 miljard minder bijdragen aan de EU en moet het beperken van de asielinstroom 1 miljard euro opleveren, net als de inkrimping van het ambtenarenapparaat.
Belangrijkste financiële aanpassingen hoofdlijnenakkoord voor HR |
Hervorming WW: de wijze waarop dit wordt vormgegeven is onderdeel van de uitwerking van het hoofdlijnenakkoord. De hervorming kan bestaan uit het verlengen van de opzegtermijn arbeidscontracten in combinatie met een poortwachterstoets WW bij het UWV en of een verkorting van de WW-duur tot 18 maanden. Deze bezuiniging is ingeboekt vanaf 2027. |
De compensatie van de transitievergoeding voor werkgevers bij ontslag wegens langdurige arbeidsongeschiktheid (na afloop van de twee jaar loondoorbetalingsplicht) wordt beperkt tot kleine werkgevers (minder dan 25 werknemers). Werkgevers met 25 of meer werknemers worden niet meer gecompenseerd. Ingangsdatum zou 1 juli 2026 moeten worden. |
Geen verdere extra verhoging van het minimumloon (en dus ook niet van de AOW en sociale uitkeringen) |
Het hoge deel van de premie Werkloosheidswet en Algemeen Werkloosheidsfonds (AWF-premie) gaat omhoog. De AWF-premie voor zowel vaste als flexibele contracten wordt per 2026 met 0,1%-punt verhoogd. Dit levert 245 miljoen euro aan extra inkomsten op. |
De kinderopvangtoeslag wordt per 2026 voor 1 jaar niet geïndexeerd. |
Opheffen van 25 duizend arbeidsplaatsen op de Haagse ministeries (22 procent). Geldt voor kerndepartementen, externe inhuur en communicatie. Hiermee wordt de groei van het aantal arbeidsplaatsen bij de Rijksoverheid tussen 2018 en 2022 ongedaan gemaakt. De coalitie geeft aan dat deze bezuiniging niet lukt met efficiënter werken. De ministers zullen moeten kiezen welke taken gaan vervallen en waar dus ontslagen gaan vallen. Ambtenaren die werken aan (nationale) veiligheid, worden uitgezonderd. |
Rijksambtenaren worden vanaf 2026 voor 1 jaar op de nullijn gezet en krijgen dus geen loonsverhoging. Omdat de CAO Rijk doorwerkt op de lonen van politieke ambtsdragers gaan zij mee in de nullijn. |
Beëindiging extra beloning voor leraren in de Randstad. |
Afschaffing subsidie voor maatschappelijke diensttijd. |
Terugdraaien extra geld voor het programma Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (TAZ) per 2026. |
Verminderen internationale studenten (via bestuurlijk akkoord met universiteiten en hogescholen). |
Verhogen collegegeld langstudeerders met 3.000 euro verhoogd voor voltijdstudenten die langer dan 1 jaar uitlopen in de bachelor- of masterfase. |