Kunstmatige intelligentie verandert ons werk sneller dan eerdere digitaliseringsgolven. Zonder actie, ontstaan er winnaars én blijvende verliezers. HR kan het verschil maken door een AI-impactscan uit te voeren, een strategisch scholingsplan op te zetten, functies opnieuw te ontwerpen en inclusie centraal te stellen. De AI-transitie is onomkeerbaar – maar of die ook eerlijk en werkbaar wordt, ligt voor een groot deel in handen van werkgevers en HR.

De inzet van kunstmatige intelligentie (AI) op de werkvloer is niet langer toekomstmuziek: het gebeurt nú. AI verandert functies, beïnvloedt productiviteit en stelt werkgevers voor strategische keuzes. Een nieuw UWV-rapport maakt duidelijk dat deze technologie zowel kansen als bedreigingen meebrengt. HR-adviseurs spelen hierin een sleutelrol: wie niet tijdig handelt, loopt het risico op grote mismatches, verlies van talent en groeiende ongelijkheid.

Dat zijn conclusies uit een onderzoeksrapport van UWV (PDF) over de gevolgen van AI op de werkvloer. 

Hogere productiviteit, maar risico op baanverlies
Het gebruik van AI kan organisaties efficiënter maken en de productiviteit verhogen. Slimme tools nemen repetitieve taken over, waardoor medewerkers zich kunnen richten op complexere, waardevollere werkzaamheden. Dit kan een verlichting betekenen in sectoren waar de krapte groot is, zoals de zorg.

De keerzijde is wel, in functies met veel routinematige taken is het risico op baanverlies reëel. Vooral administratieve en secretariële beroepen op mbo-niveau, maar ook creatieve beroepen van ontwerpers, copywriters en vertalers staan onder druk. Klantenservicefuncties lopen eveneens risico. Voor deze groepen is snelle omscholing essentieel. Wanneer AI alleen saaie of gevaarlijke taken overneemt, kan de kwaliteit van het overige werk verbeteren. Maar als AI juist kerntaken overneemt, kan werk verdwijnen of eentoniger worden. Dit vraagt om bewuste keuzes: niet alles wat technisch mogelijk is, is misschien wenselijk.

Minder krapte, maar meer mismatch
AI kan arbeidsmarktkrapte helpen verlichten, maar vergroot tegelijkertijd de kloof tussen vraag en aanbod. Het werk verandert sneller dan veel werknemers kunnen bijbenen. Functies verdwijnen niet altijd volledig, maar krijgen vaak wel een ander karakter, waarbij digitale vaardigheden cruciaal worden. Wie niet meebeweegt, raakt helaas al snel achterop.

Bovendien wordt de behoefte aan gespecialiseerde professionals groter – zoals AI-ontwikkelaars, data-analisten en securityspecialisten. Maar denk ook aan mensen die de correcte toepassing van AI in de gaten moeten houden en oog moeten hebben voor ethiek. Voor deze nichefuncties is nu al schaarste, waardoor de strijd om talent toeneemt.

Kansen voor specialisten en anderen
Naast de grotere vraag naar specialisten, biedt AI ook kansen voor andere mensen op de arbeidsmarkt. Zo kan AI kan de drempels verlagen voor mensen met een arbeidsbeperking of zonder diploma, bijvoorbeeld door te selecteren op vaardigheden in plaats van diploma’s. Zij kunnen met AI bovendien complexere taken uitvoeren door spraak- of beeldherkenning, of met andere geavanceerde tools.

Maar er schuilt ook een gevaar: want wie heel weinig digitaal vaardig is, dreigt buiten de boot te vallen. Vooral oudere werkenden en mensen met beperkte scholingskansen lopen daarbij een risico. Daarnaast kan AI het aantal junior- en instapfuncties verminderen, omdat voorbereidende taken worden geautomatiseerd. Dit is niet alleen een belemmering voor starters, maar het vermindert ook de doorstroommogelijkheden in organisaties.

Scholing als sleutel – en verantwoordelijkheid voor HR
Bij- en omscholing is dé voorwaarde om werknemers wendbaar te houden. Niet eenmalig, maar continu: een Leven Lang Ontwikkelen moet weer realiteit worden. HR-professionals moeten hier het voortouw nemen door:

• Digitale basisvaardigheden en AI-geletterdheid breed in de organisatie te verankeren.
• Soft skills zoals creativiteit, ethisch denken en kritisch vermogen te stimuleren.
• Interne mobiliteit en omscholingstrajecten toegankelijk te maken, ook voor flexwerkers.
• Samen te werken met onderwijs en overheid om opleidingen en subsidies optimaal te benutten.

Vooral voor mkb-bedrijven ligt hier een uitdaging: scholing vraagt om tijd en geld. Maar investeren loont – in productiviteit, betrokkenheid én toekomstbestendigheid.

Wat betekent dit concreet voor werkgevers en HR?

AI INVOEREN MET DEZE TOOLS:

AI op de werkvloer: actiepunten voor HR

AI-Impactscan: Inventariseer de invloed van AI op de organisatie

Kunstmatige intelligentie (AI): Model richtlijn voor gebruik op het werk

Doorsturen: