De arbeidsvoorwaarden die in cao’s zijn afgesproken, staan het herstel van bedrijven in de weg, vindt werkgeversorganisatie AWVN. De werkgevers willen arbeidsvoorwaarden daarom verder flexibiliseren door snel te kunnen op- en afschalen met het vaste personeel. Bijvoorbeeld door werknemers flexibel in te zetten in andere functies, de lonen (tijdelijk) te verlagen en door eenzijdig ploegendiensten te wijzigen. Maar als die regels nu al zouden gelden, ‘waren de inkomens van 2 miljoen werknemers de afgelopen maanden fors achteruit gegaan’, stelt vakbond FNV. En van vakbond CNV mag het plan van de werkgevers ‘met een grote boog de prullenbak in.’

Werkgeversvereniging AWVN is de belangrijkste adviseur van het Nederlandse bedrijfsleven op het gebied van werkgever- en werknemerschap. AWVN adviseert werkgevers ook over de inhoud van cao’s.

Arbeidsvoorwaarden wendbaar maken
Volgens AWVN-directeur Raymond Puts worden zowel werknemers als werkgevers er beter van als arbeidsvoorwaarden wendbaarder worden. Het zou meer baanzekerheid opleveren, met meer inkomenszekerheid. Het bedrijf wordt sterker met meer vast werk en minder afhankelijkheid van flexwerkers.

Op het jaarcongres van de werknemersvereniging doet Puts een oproep aan de vakbonden om tijdens de cao-onderhandelingen van de komende jaren mee te werken aan soepeler arbeidsvoorwaarden om langs die weg tijdens nieuwe crises beter toegerust te zijn. “Dit is ook in het belang van de werkenden, de leden van de vakbonden.”

Plannen in de prullenbak
Maar bij Nederland’s grootste vakbonden FNV en CNV vielen de plannen van de werkgevers helemaal verkeerd. Vakbond CNV heeft geen goed woord over voor het plan en vindt dat het ‘met een grote boog de prullenbak in kan.’  CNV-voorzitter Piet Fortuin vindt “de timing slecht” en is “verbaasd over de toon.” De werkgevers zeggen dat hun voorstel de reactie is op de commissie-Borstlap, die uitvoerige voorstellen deed om de Nederlandse arbeidsmarkt te hervormen. Volgens het CNV zetten de werkgevers de discussie hierover nu al op scherp, nog voordat de besprekingen zijn begonnen. “Als dit de toon wordt van de werkgevers, gaan we een onrustig half jaar tegemoet.''

Herverdelen van onzekerheid
Vakbond FNV stelt dat de werkgevers uit zijn op loonschommelingen, onzekere werktijden en functies die enorm worden opgerekt. Maar volgens Zakaria Boufangacha, coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid FNV, is “herverdelen van onzekerheid niet de oplossing.”

Volgens de FNV is bescherming van een vaste baan nodig om werknemers zeggenschap te geven over hun werk. “Als je vaste baan zo geflexibiliseerd wordt dat grip en zeggenschap volledig verdwijnt, wordt alles eenzijdig door bedrijfsbelangen bepaald.” De vakbond stelt dat nu vooral sociaal werkgeverschap nodig is en niet ‘dit soort excuses om de prijs van arbeid te drukken.’ Volgens Boufangacha zijn er bovendien al “voldoende mogelijkheden in de cao om mee te ademen met het werkaanbod.”

Hinderende arbeidsvoorwaarden belemmeren herstel
Maar volgens de werkgeversvereniging heeft de coronacrisis ‘genadeloos de zwakke plekken blootgelegd in het aanpassingsvermogen van ondernemingen’. De AWVN wijst op starre arbeidsvoorwaarden als één van de obstakels: loonkosten die niet meebewegen met de verslechterde situatie van een bedrijf; arbeidstijden die ‘inhaalslagen’ in de productie verhinderen; functiedefinities die verhinderen dat personeel tijdelijk anders wordt ingezet.

Voorbeelden van hinderende arbeidsvoorwaarden zijn een verbod op werkweken die langer zijn dan 38 uur, terwijl een bedrijf productie wil inhalen. Of een medewerker die vier dagen per week wil werken, maar geen dagen mag maken van langer dan negen uur. Een ander voorbeeld is een bedrijf dat kantoorpersoneel tijdelijk wil inzetten bij de productie, maar stuit op een verbod in de cao. Omdat bedrijven toch flexibel willen zijn, zoeken ze dat aanpassingsvermogen nu door het vergroten en verkleinen van het personeelsbestand via flexwerkers en zzp’ers, waarschuwt AWVN de vakbonden.

Flexibele inzet funest voor werknemers met lage inkomens
De FNV stelt dat werkgevers de flexibele arbeidsvoorwaarden van het management nu op het lagere personeel willen plakken. Maar bij hogere functies staat daar ook hogere beloning tegenover. Flexibele beloning en -werkuren zijn ‘funest voor mensen met modale- en lagere inkomens’, stelt de vakbond. Meer grip op werk, inkomen en zinvol en waardig werk is juist vereist.

Als de AWVN-agenda de afgelopen maanden realiteit was geweest, “zouden meer dan 2 miljoen mensen er fors op inkomen op achteruit zijn gegaan. Zo demp je de klappen van de crisis niet maar vererger je ze juist. Door vaste banen en cao-afspraken is het gelukt om de klappen van de crisis te dempen. Dat moet de norm zijn. De AWVN-visie is niet de oplossing. Wij gaan daar niet aan meewerken, daar passen we voor,” aldus Zakaria Boufangacha.

MIS NIKS: Abonneer je op de gratis Personeelsnet-nieuwsbrief

Doorsturen: