De gemiddelde dekkingsgraad van Nederlandse pensioenfondsen is in april 2025 gedaald van 120% naar 116%. Dat komt door tegenvallende aandelenrendementen en dalende rentes, als gevolg van de handelsoorlog die de Amerikaanse president Trump is begonnen. Daarmee heeft de politiek in de VS ook invloed op de transitie naar het nieuwe pensioenstelsel.

Hoewel pensioenfondsen lange termijn beleggers zijn, maken de huidige omstandigheden de situatie bijzonder. De combinatie van marktonrust, politieke onzekerheid en een krap tijdspad maakt het proces van pensioentransitie extra uitdagend.

Dat blijkt uit de Pensioenthermometer van Aon. De beleidsdekkingsgraad, die het gemiddelde over twaalf maanden laat zien, bleef stabiel op 118%.

Financiële markten onder druk
De daling hangt samen met de internationale handelsspanningen. In april kondigde de Amerikaanse president Trump importtarieven aan van 10% op vrijwel alle goederen vanuit de hele wereld. Ook kwamen er veel hogere tarieven voor onder andere China en de EU, waarop weer uitzonderingen en uitstel volgden. Deze chaotische beslissingen leidden tot onzekerheid bij beleggers en een wereldwijde beursdaling van ruim 10% in enkele dagen. Ook daalde de rente door de vlucht naar veiliger staatsobligaties dan de dollar.

In de eurozone daalde de rente op obligaties en steeg de waarde van de vastrentende portefeuille, maar dat compenseerde de verliezen op aandelen niet volledig. Per saldo kwam het totale rendement in april uit op -0,4%. De waarde van de verplichtingen steeg door de lagere rente met ongeveer 3,7%, terwijl het vermogen van fondsen met 0,4% afnam. Hierdoor zakte de dekkingsgraad met ongeveer 4 procentpunt.

Gevolgen voor transitie
De daling van de dekkingsgraden komt op een gevoelig moment: pensioenfondsen bereiden zich voor op de overstap naar het nieuwe pensioenstelsel. Voor fondsen die op 1 januari 2026 willen overgaan, telt nu elk procentpunt. Een lagere dekkingsgraad kan gevolgen hebben voor de hoogte van pensioenen bij de overgang. Fondsen met een sterke financiële positie kunnen de overstap gunstiger vormgeven dan fondsen met weinig buffer.

Volgens Aon is het beschermen van de dekkingsgraad opnieuw actueel geworden. Sommige fondsen overwegen zelfs om ook het aandelenrisico (gedeeltelijk) af te dekken. Dit is echter kostbaar en vergt een zorgvuldige afweging, afhankelijk van het vermogen, de beleggingsmix en de resterende tijd tot transitie.

Politieke discussie over tijdpad en referendum
In de politiek is er discussie ontstaan over een voorstel voor een bindend referendum over het invaren van bestaande pensioenen. Dat voorstel leidt tot onduidelijkheid, vooral omdat er ook een verschuiving van indieningstermijnen aan gekoppeld is. Veel fondsen vinden het vervelend om mogelijk niet aan de wettelijke termijnen te voldoen en hopen op duidelijkheid vanuit het ministerie.

Door de complexe voorbereiding blijkt de gewenste invoering op 1 januari 2026 voor veel fondsen niet haalbaar. Uitvoerders hebben moeite om de systemen tijdig aan te passen. Meerdere fondsen hebben hun transitie daarom uitgesteld. De verwachting is dat de piek van overgangsdata nu naar 2027 verschuift.

DOE HR ZELF MET DEZE HANDIGE HR-TOOLS VOOR WERKGEVERS