Het wettelijk minimumloonbedrag is de laatste jaren flink omhoog gegaan en dat is voor sommige werkgevers moeilijk op te brengen. Daarom leeft de vraag wat er eigenlijk allemaal meetelt voor het minimumloon. Het ministerie van SZW ziet graag dat het basisloon in cao’s al voldoet aan de WML-norm. Maar, strikt genomen, mogen werkgevers een lager loonbedrag geven en dat aanvullen met inkomsten uit ploegendienst, fooien of overwerk. Als het totaal dan optelt tot het minimumloonbedrag, voldoen zij aan de voorwaarden van de wet. Uit oogpunt van goed werkgeverschap, verdient dit arbeidsvoorwaardenbeleid geen aanbeveling. En in een krappe arbeidsmarkt zal het lastig zijn om personeel hiermee te vinden en te binden.

Werkgeversorganisatie AWVN krijgt nogal eens de vraag of toeslagen voor ploegendiensten meetellen voor het minimumloon.
De Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (WML) bepaalt dat het minimumloonbedrag bestaat uit het basisloon, plus de ploegentoeslag, overwerkvergoeding, extra beloningen en fooien. Het is dus toegestaan om een lager basisloon te geven en dat aan te vullen de genoemde toeslagen en andere inkomsten die als loon worden beschouwd.

Geen laag basisloon in sector-cao’s
In collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) voldoet het basisloon meestal wél direct aan de WML-norm. Dat komt in de eerste plaats omdat hierover is onderhandeld met vakbonden (of in een enkel geval met de OR). Deze zullen niet snel instemmen met een cao-akkoord waarin het basisloon onder het WML-bedrag ligt.

En bij sector-cao’s, die algemeen verbindend worden verklaard, ziet het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) er op toe dat de AVV-verklaring alleen wordt afgekondigd als het basisuurloon voldoet aan het minimumloonbedrag in de WML. Als het basisuurloon onder dat minimum ligt, moet dit van het ministerie worden bijgeplust. Kortweg: als het basisuurloon te laag is, wordt de AVV geweigerd.
Dit geldt dus alleen voor de cao’s die algemeen verbindend worden verklaard, want als dit niet aan de orde is (zoals bij een enkelvoudige bedrijfs-cao), is het ministerie hier niet direct bij betrokken.

AWVN: verhoog basisloon naar WML-niveau
Werkgeversorganisatie en arbeidsvoorwaardenadviseur AWVN wijst erop dat het meetellen van bijvoorbeeld de ploegentoeslag om het basisuurloon naar WML-niveau te verhogen, de oorspronkelijke intentie van de toeslag tenietdoet. Ploegentoeslag, of een vergoeding voor overwerk, is bedoeld als extra compensatie voor werknemers met onregelmatige werktijden. Het gebruiken van deze toeslag voor het minimumloonbedrag, betekent in de praktijk dat deze werknemers minder compensatie krijgen voor onregelmatig werk.

Bovendien leidt dit tot ongelijkheid in ondernemingen waar niet alle werknemers ploegentoeslagen ontvangen. Werknemers zonder toeslag zien hun basisloon dan aangevuld tot WML-niveau, terwijl dit niet geldt voor degenen die wél een toeslag ontvangen. AWVN adviseert daarom de zienswijze van het ministerie van SZW te volgen om goed werkgeverschap te waarborgen.

Wat telt er mee voor het minimumloon en wat niet?
In de praktijk zal het niet veel voorkomen dat werkgevers een te laag basisloon geven en dit met toeslagen aanvullen tot het wettelijk minimum uurloon. Maar het is zeker niet uit te sluiten dat dit gebeurt in gevallen waarin geen sector-cao geldt en de werknemer een kwetsbare positie heeft, bijvoorbeeld wanneer die tewerk wordt gesteld via (buitenlandse) uitzendconstructies waardoor werknemers hun rechten meestal niet goed kennen. En als het totaal van het basisloon en toeslagen aan de WML-norm voldoet, zijn deze constructies legaal.

Maar werknemers zijn niet helemaal machteloos. Als zij onderbetaling vermoeden en er niet uitkomen met hun werkgever, kunnen zij naar de vakbond stappen of een (anonieme) melding maken bij de Nederlandse Arbeidsinspectie. Ook kunnen zij naar de kantonrechter stappen. Werknemers die er achter komen dat zij te weinig loon hebben ontvangen, kunnen dat tot 5 jaar daarna alsnog opeisen bij hun (voormalige) werkgever. Dit geldt ook voor achterstallige vakantietoeslag. Als de werkgever daar niet aan meewerkt, kan dit ook worden gemeld bij de Arbeidsinspectie.

Werkgever moet zich aan de cao houden
Als er een cao van kracht is, moet de werkgever zich houden aan de afspraken die daarin zijn vastgelegd. In de meeste gevallen betekent dit dus dat het basisloon al op WML-niveau zal zijn. Als er niets geregeld is, moet de werkgever de wettelijke grenzen in acht nemen.

Maar ook als er wel een cao geldt, is er niet altijd duidelijkheid. Zo is in de cao horeca over het onderwerp fooien niets opgenomen, terwijl die volgens de wet dus onderdeel zouden kunnen zijn van het minimumloonbedrag. Wel is er jurisprudentie op basis van uitspraken van de Hoge Raad, waaruit volgt dat fooien die ontvangen worden door werknemers, ook aan hen toebehoren. De werkgever mag dus nooit fooi inhouden.
Bekijk hier wat brancheorganisatie Horeca Nederland toelicht over fooien als onderdeel van het loon en de fiscale gevolgen.

MIS NIKS MEER: Schrijf je hier in voor de gratis HR-nieuwsbrief

Doorsturen: