NAAR EEN WERKEND ARBOSTELSEL VOOR IEDEREEN: 8 AANBEVELINGEN

Aanbeveling 1: Stel heldere preventie- en zorgdoelen en monitor deze

• De Sociaal-Economische Raad (SER) adviseert meetbare preventiedoelen voor 2023-2040 op nationaal, sectoraal en bedrijfsniveau.
• Monitoring van voortgang is cruciaal met behulp van geschikte indicatoren.
• De focus moet liggen op de drie grootste oorzaken van uitval (psychosociale arbeidsbelasting, fysieke belasting, en gevaarlijke stoffen).
• De SER stelt voor om psychosociale arbeidsbelasting en fysieke belasting verplicht op te nemen in elke arbocatalogus en elke Risico Inventarisatie & Evaluatie (RI&E).
• Gevaarlijke stoffen blijven een aandachtspunt; naleving van Arboregels moet worden bevorderd.
• De SER pleit voor een andere systematiek voor het bepalen van de haalbaarheid van wettelijke grenswaarden voor gevaarlijke stoffen.

Aanbeveling 2: Verhoog de betrokkenheid van werknemers bij het arbobeleid

• Werknemers moeten betrokken zijn bij het arbeidsomstandighedenbeleid.
• Er moet geïnvesteerd worden in het bevorderen van medezeggenschap in relatie tot veilig en gezond werken.
• Alle ondernemingsraad (OR)-plichtige bedrijven moeten een arbo- of VGW(M)-commissie instellen.
• Werkgevers en werknemers kunnen ondersteund worden door een preventiemedewerker.
• De SER adviseert om artikel 12 van de Arbowet handhaafbaar te maken en in lijn te brengen met Europese wetgeving. Dit artikel regelt de samenwerking, het overleg en de bijzondere rechten van de ondernemingsraad, de personeelsvertegenwoordiging en de belanghebbende werknemers.
• Overheid en sociale partners moeten meer inzetten op voorlichting en campagnes om de kennis van de OR/PVT over hun rechten en plichten te versterken.

Aanbeveling 3: Verhoog het aantal bedrijven dat een RI&E opstelt

• Hoewel het opstellen van een RI&E verplicht is, hebben de meeste (MKB-)bedrijven er nog geen.
• De SER stelt voor om een start-RI&E beschikbaar te stellen voor het MKB.
• Bedrijven moeten hun volledige RI&E en het basiscontract met de arbodienst digitaal melden bij de NLA.
• De SER benadrukt dat er voldoende gecertificeerde kerndeskundigen moeten zijn.
• Er moet een tweefasen beoordeling van branche-RI&E's komen voor bedrijven tot 25 werknemers.
• Arbodiensten/kerndeskundigen moeten een actieve adviserende rol spelen bij het aangaan van een basiscontract met betrekking tot de RI&E-verplichtingen.

Aanbeveling 4: Verbeter de kennisinfrastructuur en -implementatie

• De SER ziet dat kennis over arbo verspreid is en dat de huidige kennisinfrastructuur dit niet voldoende voorkomt.
• Er is meer kennisdeling nodig op het gebied van arbeidsomstandigheden.
• De SER ondersteunt de versterking van de multidisciplinaire benadering voor kennisontwikkeling en meer samenwerking.
• Werkgevers en werknemers moeten een grotere rol spelen in de kennisinfrastructuur.

Aanbeveling 5: Zorg voor structurele financiering voor preventie op organisatieniveau

• Bedrijven investeren over het algemeen onvoldoende in primaire preventie.
• De SER wil dat bedrijven op basis van de RI&E een preventiebudget reserveren voor preventieactiviteiten.

Aanbeveling 6: Zorg voor een adequaat arbobeleid ondanks het tekort aan bedrijfsartsen

• Werkgevers en arbodienstverleners kunnen zelf hun arbobeleid op peil houden door verantwoorde taakdelegatie.
• Er is een nijpend tekort aan bedrijfsartsen, maar een structurele inzet van kerndeskundigen kan helpen om te gaan met dat tekort. Ook innovatie kan een bijdrage leveren op dit punt.

Aanbeveling 7: Bevorder bronbeleid

• Er is meer aandacht nodig voor de ontwikkeling van nieuwe technologie, materialen, producten of processen die veilig en duurzaam zijn.
• Onderzoek naar de stand der techniek kan inzichten bieden over innovatieve maatregelen.

Aanbeveling 8: Versterk handhaving/betrokkenheid overheden

• Een grotere betrokkenheid van de overheid is gewenst om het functioneren van het arbostelsel te verbeteren.
• De SER stelt verschillende interventies voor, waaronder melding van beroepsziekten, verbeteren van diagnostische kennis, en bevordering van de kwaliteit van arbocatalogi.

Lange termijn onderwerpen:

• Inrichting en financiering van de bedrijfsgezondheidszorg opnieuw bekijken.
• Samenwerking tussen arbocuratieve en reguliere zorg bevorderen.
• Voordelen en nadelen overwegen van financiële prikkels om preventie te stimuleren.
• De impact van maatschappelijke en technologische trends op de arbeidsomstandigheden.
• Aansluiting van de Arbowet op de huidige praktijk.