Veel bedrijven zetten zich in om te verduurzamen en doen dat deels door hun arbeidsvoorwaarden te ‘vergroenen’. Ze nemen het initiatief omdat het past binnen de bedrijfsdoelstellingen en omdat het personeel er ook om vraagt. Aandachtspunt is dat álle werknemers van de (financiële) voordelen moeten profiteren die vergroening biedt. Verder kan de overheid zorgen voor betere kaders en fiscale regels die het mogelijk maken om de vergroening door te zetten. Want nu staat de fiscus vaak hinderlijk in de weg bij groene initiatieven.

Een recent ledenonderzoek naar groene arbeidsvoorwaarden (PDF) van werkgeversvereniging AWVN, laat zien dat veel werkgevers zich actief inzetten voor duurzaamheid. Ook leeft bij werkgevers een duidelijke wens voor verdere vergroening.

Illustratie uit onderzoek AWVN groene arbeidsvoorwaarden

AWVN ziet de verduurzaming van arbeidsvoorwaarden als een cruciaal thema voor de toekomst. Met hun positie in de maatschappij en als voorbeeld voor werknemers kunnen werkgevers een aanzienlijke bijdrage leveren aan de bredere verduurzaming.

Enthousiasme voor duurzame arbeidsvoorwaarden
Van de 344 werkgevers die aan het onderzoek deelnamen, gaf bijna de helft aan dat al delen van hun arbeidsvoorwaardenpakket duurzamer zijn. Nog eens 36% zou hun arbeidsvoorwaarden graag ‘groener’ willen maken. Het mobiliteitsbeleid krijgt momenteel de meeste aandacht, bijvoorbeeld door het aanbieden van (elektrische) fietsen, elektrische leaseauto’s en het stimuleren van thuiswerken. Ook het aanbieden van thuiswerkmeubilair via een bruikleenconstructie wordt door meer dan de helft van de werkgevers ingezet.

Toch willen werkgevers ook andere delen van hun arbeidsvoorwaardenpakket verduurzamen. Ze zoeken naar manieren om dit te doen zonder dat dit leidt tot gedoe met belastingregels of hoge kosten. Ze willen dus wel een groene transitie realiseren, maar stuiten daarbij op fiscale obstakels. De werkgevers die nog niet bezig zijn met dit thema geven als belangrijkste reden aan dat ze verduurzaming op andere gebieden effectiever vinden.

Werkgevers willen vergroening zelf
Sceptici wijzen er nog wel eens op dat bedrijven aan ‘greenwashing doen’ om in een gunstig maatschappelijk licht te staan. Maar werkgevers geven in het onderzoek aan dat hun drang naar verduurzaming voortkomt uit de ‘intrinsieke motivatie om een positieve impact te hebben op het klimaat en het milieu’.

Illustratie uit onderzoek AWVN groene arbeidsvoorwaarden

Driekwart van de werkgevers stelt dan ook dat de groene arbeidsvoorwaarden in lijn zijn met hun organisatiedoelen. Daarom willen 4 op de tien werkgevers hun medewerkers helpen bij verduurzaming en kostenbesparing. Ook speelt mogelijke wetgeving, zoals die op het gebied van elektrische leaseauto's, een rol in de wens om te verduurzamen. Opletpunt daarbij is dat de ‘groene voordeeltjes’ niet alleen terechtkomen bij werknemers die nu toch al volop profiteren van het arbeidsvoorwaardenpakket.

Blokkades op de weg naar meer duurzaamheid
Nog niet veel werkgevers zijn al helemaal gewend aan verduurzaming van arbeidsvoorwaarden. Ze willen daarom graag duidelijke richtlijnen om verrassingen te voorkomen. Zo ervaren ze de fiscale regels als complex en beperkend. Ook maken ze zich zorgen over de hoge kosten die met verduurzaming gepaard kunnen gaan. Niet alleen over de investering, maar ook over de bijkomende kosten voor het invoeren van een duurzaam arbeidsvoorwaardenpakket. Bovendien moet er ook welwillendheid zijn bij werknemers om meet te werken aan verduurzaming, bijvoorbeeld door bestaande arbeidsvoorwaarden in te ruilen voor duurzamer alternatieven.

Daarnaast zijn werkgevers bang dat niet alle medewerkers op dezelfde manier kunnen profiteren van groene arbeidsvoorwaarden, en dat werknemers met betere arbeidsvoorwaarden meer profiteren dan werknemers met een lager inkomen. Bijvoorbeeld omdat beter betaalde werknemers bijvoorbeeld al een leaseauto hebben en zij blijven profiteren als die auto straks elektrisch is. Er moet dus voor iedereen een passend aanbod van (groene) arbeidsvoorwaarden zijn om aantrekkelijk te blijven als werkgever.

Vooral belastingregels staan vergroening in de weg
Volgens AWVN hebben werkgevers op het gebied van mobiliteitsbeleid al de nodige stappen gezet, maar er zijn nog diverse kansen op andere terreinen. Zo kunnen werkgevers hun werknemers bijvoorbeeld helpen bij het verduurzamen van hun huis of hun werknemers aanmoedigen om duurzame keuzes te maken. Maar om dergelijke keuzes mogelijk te maken, moeten de fiscale regels voor vergoedingen en vertrekkingen wel op de schop. De Werkkostenregeling (WKR) zou ruimer moeten worden, vinden de werkgevers. Ook zouden verstrekkingen als een fiets niet ten laste moeten komen van de vrije ruimte.

Illustratie uit onderzoek AWVN groene arbeidsvoorwaarden

Werkgevers ervaren de ingewikkelde regels momenteel als beperkend, aangezien ze niet aansluiten bij de huidige ontwikkelingen. Zo zijn de fiscale regels rondom fietsgebruik en mobiliteit vooral gericht op het gebruik van de auto. Een zakelijke auto leasen is relatief eenvoudig, terwijl het verstrekken van een leasefiets fiscaal heel moeilijk is. En gecombineerd gebruik van verschillende vervoermiddelen (openbaar vervoer, fietsen en bijvoorbeeld autodelen) is fiscaal ook bijzonder complex. Specifieke vrijstellingen die werkgevers en werknemers aanmoedigen om duurzame keuzes te maken, kunnen deze problemen verhelpen.

Samenwerken en leren van cao-partijen
Ondanks de beperkingen, is het van belang dat werkgevers blijven experimenteren met de verduurzaming van andere arbeidsvoorwaarden, stelt AWVN. Samenwerking met vakbonden en de overheid is daarbij cruciaal. De werkgeversorganisatie wil met de cao-partijen een duidelijke visie over groene arbeidsvoorwaarden formuleren. Tijdens cao-onderhandelingen moet dan aandacht worden besteed aan de manier waarop die visie kan worden omgezet in concrete arbeidsvoorwaarden.

Verder helpt het om te leren van elkaars goede voorbeelden en praktijkervaringen. Hoe eenvoudiger de initiatieven binnen de bestaande (fiscale) kaders zijn, hoe groter de kans dat andere werkgevers deze voorbeelden zullen volgen.

MIS NIKS: Abonneer je op de gratis Personeelsnet-nieuwsbrief