Bedrijfsartsen adviseren deze maatregelen voor gezond thuiswerken
De werk-privébalans komt geregeld aan de orde op het spreekuur van de bedrijfsarts. Want veel werknemers raken (tijdelijk) arbeidsongeschikt doordat zij zoveel ‘ballen in de lucht moeten houden’, zowel thuis als op het werk. Nu we vaker thuiswerken, en hybride werken de norm wordt, raken werk en privé nog meer verstrengeld dan voorheen. De vereniging van bedrijfsartsen (NVAB) heeft daarom de eigen richtlijn bijgewerkt waarmee zij werkgevers en werknemers adviseren om hun werk-privébalans te verbeteren. Hier vindt u een samenvatting van de belangrijkste maatregelen voor werkgevers, teams en individuele werknemers.
De nieuwe richtlijn van de NVAB (PDF) focust op de werk-privébalans van werkenden, waarbij extra wordt gelet op het feit dat werk en privéleven tegenwoordig sterker met elkaar verweven zijn. Dit kan zowel positieve als negatieve invloeden hebben op werknemers.
De richtlijn buigt zich specifiek op de negatieve effecten van een verstoorde werk-privébalans. De nadruk ligt daarbij op de invloed van werk op het privéleven, waarbij de werkgever preventieve maatregelen kan treffen om verzuim tegen te gaan.
Richtlijn voor professionals
De bedrijfsartsenvereniging streeft naar betere bescherming en bevordering van gezondheid, veiligheid, en welzijn op het werk. Dat moet door ondersteuning te bieden bij preventie en door interventies te adviseren voor verstoringen in de werk-privébalans.
De richtlijn is bedoeld voor professionals in het veld van Arbeid en Gezondheid, zoals arbeidshygiënisten, arbeids- en organisatiedeskundigen, bedrijfsartsen, en veiligheidskundigen. Maar ook werkgevers, HR-adviseurs en werknemers kunnen deze richtlijn gebruiken voor het vergroten van hun handelingsvaardigheid.
Aandacht voor thuiswerkers
De herziene richtlijn is ontwikkeld met financiële steun van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid en beantwoordt belangrijke vragen over de werk-privébalans, meetinstrumenten voor de verstoring ervan, factoren die tot verstoring leiden, de gevolgen van een verstoorde balans én effectieve interventies om een goede balans te behouden of te herstellen. Speciale aandacht gaat uit naar de situatie van thuiswerkers, met nieuwe inzichten en aanbevelingen voor deze groep.
De aanbevelingen in de richtlijn beginnen steeds beginnen met "overweeg", wat duidt op een zekere voorzichtigheid. Dit komt omdat wetenschappelijk bewijs lastig te vinden is voor de aanbevelingen, die dan ook in hoge mate steunen op de brede ervaringskennis van professionals die werken in de arbeids- en bedrijfsgeneeskunde.
Richtlijnen voor werkgevers
Het is op de eerste plaats van belang dat de werkgever een betekenisvolle RI&E heeft, waarbij aandacht is voor de psychosociale werkbelasting en de werk-privébalans van werknemers. In de RI&E en het Plan van Aanpak moet daarbij bijzondere aandacht worden gegeven aan de situatie en werkomstandigheden van thuiswerkers. Verder adviseren de bedrijfsartsen om Preventief Medisch Onderzoek (PMO) of Periodiek Arbeidsgezondheidskundig Onderzoek (PAGO) in te zetten, gericht op werk-privébalans. Hierdoor komen (dreigende) negatieve gezondheidseffecten van een verstoorde werk-privébalans eerder aan het licht.
Om tot een goed advies te komen, heeft de bedrijfsarts een reeks kengetallen nodig: de omvang van de groep mensen met een verstoorde werk-privébalans, verzuimgegevens, verloopcijfers, signalen bij HR, informatie van de vertrouwenspersoon, medewerkerstevredenheid, veranderingen in het werk, verandering in eisen van de werkgever, RI&E, PMO/PAGO en informatie van branche- en vakorganisaties.
|
Interventie voor werkgevers |
|
Overweeg de werkgever gebruik te laten maken van één of meerdere van onderstaande interventies afhankelijk van de mogelijkheden binnen organisaties: |
|
Flexibel werken: geef werkenden flexibiliteit in schema’s of werklocatie. |
|
Resultaatgericht werken: beoordeling van werkenden op basis van kwaliteit van het werk in plaats van aanwezige tijd op kantoor. Eventueel kunnen voor deze nieuwe manier van werken trainingen worden gegeven aan zowel werknemers als management. |
|
Introductie van lean werken: betrek de werkenden bij het beoordelen en verbeteren van een gezonde inrichting van werkprocessen en van de werkdag. |
|
Zelf-roostering: geef werkenden, die op basis van een rooster aanwezig of beschikbaar moeten zijn, meer inspraak in de roostering. |
|
Aanpassing in ploegendiensten: beperk de lengte van diensten (maximale arbeidsduur per dienst 9 uur en bij nachtdiensten 8 uur) en de duur van de dienstreeks (optimale reeksduur van 3-4 diensten). Overleg met werknemers over roosterafspraken. Zorg dat daarbij voldoende deskundigheid op het gebied van gezond roosteren aanwezig is. De OR heeft instemmingsrecht wat de vaststelling of wijziging van een rooster betreft. |
|
Jaargesprekken: overweeg om periodiek, bijvoorbeeld in jaargesprekken met de medewerkers, aandacht te besteden aan werk-privébalans en bij signalen van (dreigende) verstoring een of meer van bovenstaande interventies in te zetten. |
Aandacht voor de medewerker
Een verstoorde werk-privébalans kan gevolgen hebben voor de werknemer, zowel op het werk als thuis. De meeste gevolgen lijken voort te komen uit de stressklachten bij een verstoorde balans.
|
Interventie voor de medewerkers |
|
Overweeg een advies aan de medewerker voor één of meer van de volgende interventies: |
|
Begeleiding gericht op ‘werk-privé verrijking’: bijvoorbeeld door een psycholoog. De interventie richt zich op het leren herkennen van hulpbronnen op het werk (bijvoorbeeld opgedane expertise) en het gebruiken daarvan in de privésituatie. |
|
Mindfulness training: tenminste één bijeenkomst met instructie en uitvoeren van mindfulness-oefeningen en minstens 2 weken dagelijks oefenen. |
|
Voor werkenden in ploegendiensten: trainingen gericht op leefstijl, of op leefstijl en werk-privébalans, waarbij een naaste uit de privé situatie ook deelneemt aan de training. |
Preventieve maatregelen voor (hybride) thuiswerken
De richtlijn besteedt een compleet hoofdstuk aan de situatie van thuiswerkenden, omdat hybride werken ondertussen in veel organisaties de norm is geworden. En dat brengt extra problematiek mee voor de bedrijfsartsen.
Werkgevers moeten begeleiding bieden op individueel én op team-niveau. De leidinggevende heeft een sleutelrol bij het bevorderen van een gezonde werk-privébalans van werkenden. Daarom moet de manager periodiek met individuele werkenden in gesprek gaan en, waar nodig, maatregelen op maat treffen.
|
Interventies voor thuiswerken/hybride werken |
|
De leidinggevende moet geregeld in gesprek met de werkende over:
|
|
De werkgever moet gunstige thuiswerkomstandigheden faciliteren:
|
|
Maatregelen voor en door het team |
|
HYBRIDE WERKEN ZELF REGELEN? Met deze hulpmiddelen lukt het wél!
Doorsturen:
