Ambtenaren krijgen geen eenzijdige aanstelling meer, maar een gewoon arbeidscontract met arbeidsrechten en voorwaarden die gebruikelijk zijn in de marktsector. Dit zijn plannen waar het kabinet aan zou werken.

Het kabinet wil flink schrappen in het ambtenarenapparaat en de arbeidsvoorwaarden flexibeler maken, meldt Het Financieele Dagblad (FD), op basis van ‘Haagse bronnen’.  Tot 2015 wil het kabinet structureel minder uitgeven aan het overheidsapparaat.

De bijzondere status van ambtenaren moet ook verdwijnen. De ambtenarenstatus geeft ambtenaren bescherming om mondig en eerlijk te zijn tegen hun (politieke) bazen, zonder dat zij hoeven te vrezen voor ontslag. Volgens het kabinet zit de status echter mobiliteit en flexibiliteit in de weg.

Marktconforme arbeidsvoorwaarden
Tot 2015 moet de overheid ongeveer 15 duizend ambtenarenbanen kleiner worden. Het zou dan handig zijn om zittend personeel eenvoudiger te kunnen verplaatsen of makkelijker te kunnen ontslaan. Ook zouden andere arbeidsvoorwaarden marktconform moeten worden. Of dat eenvoudig gaat lukken, is zeer de vraag.

De ambtenaren hebben nog steeds geen nieuwe CAO. Het overleg ligt stil, omdat minister Spies geen baangarantie geeft en de salarissen op de nulllijn wil zetten. Aan de andere kant van de overlegtafel eisen de vakbonden dat er geen gedwongen ontslagen vallen door de reorganisatie. Verder eisen ze een loonsverhoging van 2 procent. Vooral deze laatste eis staat dwars op de doelstelling van het kabinet om op de ambtenarenkosten te besparen.
 
Geen loonaanvulling meer
Volgens het FD zijn er ook plannen om het ‘last in, first out’-principe te schrappen, waardoor de ambtenaar die het laatst is aangenomen, niet meer als eerste hoeft te vertrekken.

Verder zou de loonaanvulling bij ontslag moeten verdwijnen. Deze zorgt ervoor dat ambtenaren op een relatief zachte manier de dienst kunnen verlaten. Het kabinet vindt dat een boventallige rijksambtenaar voortaan een andere baan binnen of buiten de publieke sector moet aanvaarden, eventueel met een beperkt aantal jaren aanvulling op het loon. Bij weigering volgt helemaal geen loonaanvulling.

Salarissen en secundaire arbeidsvoorwaarden
De arbeidsvoorwaarden bij de overheid zijn op veel punten al gelijk getrokken met de marktsector. Een groot verschil is dat ambtenaren geen arbeidscontract tekenen, maar een eenzijdige aanstelling krijgen bij het Rijk.

Uit onderzoek blijkt dat ambtenaren vooral de secundaire arbeidsvoorwaarden en de inhoud van hun werk waarderen. Zij komen niet bij het Rijk werken vanwege de beloning. Die is in het bedrijfsleven vaak beter, vooral bij middelbare en hogere functies. Wanneer het kabinet de arbeidsrechten en –voorwaarden gelijk wil trekken, zou het dus best kunnen dat de arbeidsmarkt dwingt om juist hogere loonkosten te maken, in plaats van daarop te kunnen bezuinigen.