Het zijn zorgelijke tijden voor werknemers én werkgevers door hoge prijzen voor energie en grondstoffen, gecombineerd met laag vertrouwen en achterblijvende productiviteit. Vakbonden krijgen opmerkelijk veel steun van werknemers voor hun acties om hogere lonen af te dwingen en dat baart werkgevers zorgen. Zij roepen op tot constructief overleg aan de cao-tafels om ‘het verdienvermogen van Nederland op peil te houden.’ Maar vakbond CNV vindt dat de werkgevers ‘krokodillentranen huilen' omdat het geld bij veel bedrijven ‘tegen de plinten klotst’.

De gezamenlijke werkgeversverenigingen AWVN, MKB-Nederland en VNO-NCW hebben grote zorgen over de economie, schrijven ze in hun Arbeidsvoorwaardennota 2023 met de titel ‘In goede aarde. Agenda voor een productief arbeidsvoorwaardenoverleg’.  Veel bedrijven zijn nog bezig met de financiële klappen te verwerken van de afgelopen jaren. Ze worstelen ook met de versnelde verhoging van het minimumloon en de loonruimte is daardoor bepaald niet ruim.

Maar de ongekend hoge inflatie geeft vuur aan de acties van vakbonden, die veel meer steun krijgen in hun strijd voor hogere lonen. Wie de nieuwspagina van vakbond FNV bekijkt, ziet dat de actiebereidheid momenteel groot is. Door de arbeidskrapte treffen de vakbondsacties ook vaker doel, want de laatste tijd worden cao-lonen opmerkelijk verhoogd. 

Werknemers ondersteunen bij teruglopende koopkracht
Als mensen geen geld overhouden, kunnen ze minder besteden bij bedrijven. Daarom vinden werkgevers het ook belangrijk dat hun mensen over voldoende koopkracht beschikken. Werkgevers geven nu daarom nu vooral éénmalige financiële beloningen aan werknemers, waarbij ze hopen dat de inflatie in de loop van dit jaar afneemt. Daardoor zijn structurele loonsverhogingen misschien niet meer nodig. Alleen bij bedrijven en sectoren waar het goed gaat, zal de ruimte voor hogere lonen en winstdeling worden benut.

De werkgeversorganisaties zijn zo terughoudend met structurele loonsverhogingen, omdat de omgeving waarin zij ondernemen ‘extreem wispelturig is’. Niet alle bedrijven en sectoren zijn in staat om financiële klappen op te vangen door fors gestegen inkoop- en energieprijzen, terugbetaling van de coronaschulden en de versnelde verhoging van het minimumloon. Daarom willen werkgevers maatwerkafspraken maken die passen bij de situatie van bedrijven en meebewegen met grote mee- of tegenvallers.

Werkgevers huilen krokodillentranen
In een reactie op de arbeidsvoorwaardennota van de werkgevers, is CNV-voorzitter Piet Fortuin beslist. Hij vindt dat werkgevers ‘krokodillentranen huilen waar hij niet van onder de indruk is’. Want bij veel bedrijven ‘klotst het geld tegen de plinten’, aldus Fortuin: ‘als er nu geen ruimte is voor extra loon, wanneer dan wel?’ Uit onderzoek van de vakbond blijkt dat een kwart van de werkenden moeite heeft om de rekeningen te betalen. En 14% haalt het einde van de maand niet. 

Hoger loon is daarom geen extraatje, ‘maar bittere noodzaak voor veel werkenden’. Volgens de CNV-voorzitter is een éénmalige bonus wel mooi, maar de helft van de werkenden heeft zorgen om hun financiële toekomst en daar hoort een structureel hoger loon bij. ‘De strijd aan de cao-tafels woekert voort de komende maanden,’ waarschuwt de Fortuin.

Innovatiever werken of werkdruk verlichten
Nederland staat voor grote maatschappelijke vraagstukken, zoals verduurzaming, vergrijzing en digitalisering, stellen werkgevers. Zij willen daarom afspraken maken met vakbonden over meer uren werken om de arbeidskrapte te verlichten. Daarbij willen zij werken aan een divers personeelsbestand en de arbeidsproductiviteit verhogen door slimmer en innovatiever werken. Zo kunnen Nederlandse bedrijven de toekomst aan, maar daar zijn investeringen voor nodig die ten koste gaan van de loonruimte.

Vakbond CNV heeft daar een andere oplossing voor. De vakbond wijst op het hoge ziekteverzuim onder werkenden, ook door hun financiële problemen. De werkdruk is zo hoog, dat één op de twaalf werknemers tegen een burn-out aanzit. ‘Werkgevers spenderen nu miljarden aan hoge ziekteverzuimkosten. Of sluiten hun zaak omdat er geen personeel te vinden is,’ stelt Fortuin. ‘Wat ons betreft doen werkgevers er slimmer aan om de lonen structureel te verhogen, want dat is winst voor iedereen.’ 

MIS NIKS: Abonneer je op de gratis Personeelsnet-nieuwsbrief

Doorsturen: