Klokkenluiders die misstanden melden, hebben nu een betere wettelijke rechtsbescherming. Want als een klokkenluider benadeling ervaart nadat hij/zij een misstand meldt, is het aan de werkgever om te bewijzen dat dit niet zo is. De wet beschermt niet alleen werknemers, maar ook anderen die met de werkgever in contact zijn, zoals stagiairs, zzp’ers, vrijwilligers, (onder)aannemers, leveranciers en sollicitanten. Verder moet de interne meldprocedure aan strengere eisen voldoen en moeten werkgevers een register gaan bijhouden met de meldingen van misstanden.

Zaterdag 18 februari is de Wet bescherming klokkenluiders in werking getreden, die de oude Wet Huis voor klokkenluiders vervangt. De nieuwe wetgeving komt voort uit een Europese regeling en kent een nogal hobbelige invoering in ons land.

Ook nu treedt de wet maar gedeeltelijk in werking en volgt op een later moment zelfs nog aanvullende wetgeving. Minister Hanke Bruins Slot (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties) is namelijk alweer bezig met een volgend wetsvoorstel, dat de positie van klokkenluiders nog verder verbetert.

Meldingsprocedure bij bedrijven vanaf 50 werknemers
Werkgevers met ten minste 50 werknemers, moeten een procedure hebben voor het omgaan met meldingen van een (vermoedelijke) misstand binnen hun organisatie. Daarbij gelden strengere eisen aan die interne meldprocedure. Zo moet de melder straks binnen zeven dagen een ontvangstbevestiging krijgen en moet de melder binnen een redelijke termijn van maximaal drie maanden informatie krijgen over de beoordeling van de melding.

Ook geldt voor werkgevers een registratieplicht van meldingen, ook van mondelinge meldingen. Vermoedens van overtredingen moeten ook via die interne procedure kunnen worden gemeld.
Goed om te weten is, dat werkgevers in de private sector met 50 tot 249 werknemers pas vanaf 17 december 2023 aan de nieuwe eisen moeten voldoen.

Bewijslast verschuift naar werkgever
Melders die menen dat zij benadeeld zijn vanwege een melding van ‘een vermoeden van een misstand’ zoals bedoeld in de Wet bescherming klokkenluiders, hoeven niet meer zelf aan te tonen dat zij benadeeld zijn vanwege hun melding. Die bewijslast verschuift naar de werkgever. Die moet voortaan aantonen dat de benadeling niets met de melding te maken heeft.

Daarbij moeten werkgevers aan strengere eisen voldoen als het gaat om hun interne meldprocedures voor misstanden. Zo moeten werkgevers na een melding binnen maximaal drie maanden informatie geven aan de melder over het verloop van het onderzoek.

Meer melders beschermd
Behalve werknemers worden nu ook anderen beschermd die werkgerelateerde activiteiten verrichten. Denk daarbij bijvoorbeeld aan stagiairs, zzp’ers, vrijwilligers, (onder)aannemers, leveranciers en sollicitanten.

Nieuw is dat zij niet meer eerst intern hoeven te melden, maar dat melders ook direct terecht kunnen bij een externe bevoegde autoriteit, zoals het Huis voor klokkenluiders of bijvoorbeeld de Autoriteit Financiële Markten of de Autoriteit Persoonsgegevens. Ook degenen die een melder bijstaan en interne onderzoekers van een melding zijn nu beschermd tegen benadeling.

Enkele onderdelen gaan later in werking
Enkele onderdelen van de Wet bescherming klokkenluiders treden nu niet in werking. Het gaat onder andere om de verplichting voor werkgevers om ook meldingen die anoniem zijn in behandeling te nemen. Daar is nog nadere regelgeving voor nodig.

Een andere nog openstaande kwestie is of het Huis voor klokkenluiders sancties mag opleggen als werkgevers zich niet aan bepaalde verplichtingen uit de Wet bescherming klokkenluiders houden. Eerst moeten de gevolgen van deze onderdelen voor de uitvoering en handhaving in beeld gebracht worden. Vervolgens is ook daar ook weer nadere regelgeving voor nodig.

Volgende wet komt er alweer aan
De inkt van de huidige wet is nog niet droog en toch komt de volgende wet er alweer aan. Er komen meer regels op basis van een evaluatie van de oude Wet Huis voor klokkenluiders.
Verder is door Tweedekamerlid Pieter Omtzigt een initiatiefnota met voorstellen opgesteld, met verdere verbeteringen in de positie van klokkenluiders. Deze zullen in de vervolgwetgeving worden opgenomen.

MIS NIKS: Abonneer je op de gratis Personeelsnet-nieuwsbrief

Doorsturen: