Werknemers die te maken krijgen met acute stress situaties, zoals bij defensie, de politie en de brandweer, kunnen trainen om daar effectiever mee om te gaan. Wel moeten ze van de organisatie de ruimte krijgen om van fouten te leren.

Dat stelt promovenda Roos Delahaij die op 20 januari promoveert aan de Universiteit van Tilburg. Delahaij deed hiervoor onderzoek onder militairen in opleiding bij verschillende onderdelen van de Nederlandse Krijgsmacht.

Trillen en zweten
In stressvolle situaties stellen mensen zichzelf onbewust twee vragen: hoe bedreigend is de situatie en wat kan ik er aan doen.

Mensen die het gevoel hebben de situatie te kunnen controleren, zullen in mindere mate negatieve emoties ervaren als angst en boosheid, of lichamelijke reacties als hoge bloeddruk en hartslag, trillen, zweten en vermoeidheid.

Hierdoor zijn ze beter in staat hun taak uit te voeren en beslissingen te nemen. Ze kunnen dus beter omgaan met de situatie. Dit wordt ‘coping’ genoemd.

Taakgerichte coping
Delahaij onderscheidt twee soorten coping. Taakgerichte coping is gericht op het aanpakken van de bron van stress. Dit is tijdens acute stress situaties de meest effectieve manier van coping.

Emotiegerichte coping is erop gericht iemands emotionele en lichamelijke stressreacties te verminderen. Tijdens acute stress situaties is dit middel minder effectief.

Tijdens de militaire basisopleidingen ontwikkelden leerlingen gemiddeld een meer taakgerichte en minder emotiegerichte copingstijl en nam hun zelfvertrouwen toe. Leerlingen die taakgerichte coping gebruikten tijdens zelfverdedigingsles, presteerden beter dan leerlingen die meer emotiegerichte coping gebruikten.

Leren omgaan met fouten
De foutencultuur van de organisatie heeft ook invloed op de ontwikkeling van een copingstijl. Als de cultuur werd ervaren als gericht op foutenvermijding, leidde dit tot een minder effectieve copingstijl.

Delahaij beveelt organisaties die te maken krijgen met acute stress situaties, zoals defensie, politie en brandweer aan hun personeel te trainen zodat zelfreflectie, zelfvertrouwen en een effectieve copingstijl versterkt worden. Een organisatiecultuur waarbinnen het omgaan met stress wordt gezien als iets wat aan te leren is en die gericht is op het anticiperen op, accepteren van en omgaan met fouten, kan hier aan bijdragen.