De FNV probeert een vlucht vooruit te maken, weg van de problemen van de huidige federatie. Er komen meer herkenbare vakbonden, die samen gaan werken in De Nieuwe Vakvereniging. Daarin is ook plaats voor andere vakbonden en belangenbehartigers.

De voorzitters van de FNV-bonden hebben 3 december unaniem het advies gevolgd van de verkenners Han Noten en Herman Wijffels om de vakbeweging te vernieuwen. PVDA-kamerlid Jetta Klijnsma gaat als kwartiermaker optreden. Wijffels en Noten waren ingeschakeld toen de FNV in zwaar weer raakte na de instemming van de FNV met het Pensioenakkoord, tussen kabinet, werkgevers en vakbonden.

De voorzitters van de FNV-bonden gaan hun leden oproepen om actief mee te werken aan de vernieuwing. In het voorjaar van 2012 er komt een oprichtingscongres van de nieuwe vakbeweging. Alle bonden zullen op termijn hun leden raadplegen over de nadere invulling, waarna de FNV opgaat in de nieuwe structuur.

Scherpe breuklijn tussen oud en nieuw
Rondom het Pensioenakkoord, werd de scherpe breuk zichtbaar binnen de federatie die al een tijdje onder de oppervlakte aanwezig was. Binnen de FNV werken `moderne` bestuurders die oog hebben voor nieuwe arbeidsvormen die werknemers in hun sector prettig vinden. Maar er zijn ook gestaalde kaders (vooral bij de grootste vakbonden Bouw, Abvakabo en Bondgenoten) die vasthouden aan oude rechten.

Deze laatste groep wees massaal het bereikte Pensioenakkoord af. Maar ondanks hun omvang, hadden de grootste bonden volgens de ferderatieregels samen geen meerderheid van de stemmen. Omdat de overige FNV-bonden wel akkoord gingen, kon FNV-voorzitter Agnes Jongerius uiteindelijk haar handtekening zetten onder het akkoord. Dat leverde haar scherpe oppositie op van Henk van der Kolk, voorzitter van FNV Bondgenoten. Met de huidige vernieuwing zal er geen plaats meer zijn voor beide hoofdrolspelers: zowel Jongerius als Van der Kolk moeten het veld ruimen.

Meer belangenbehartiging, minder Den Haag
De arbeidsverhoudingen zijn sinds de oprichting van de FNV, in 1976, veel diverser en pluriformer. De huidige FNV sluit daar niet meer goed op aan, stellen de verkenners, maar daar moet de nieuwe vakbeweging verandering in gaan brengen.

De ambitie is om `een vormende kracht te zijn in de veranderingen van de samenleving en de beroepsoverstijgende belangen te behartigen van werkende mensen`. De bonden gaan zich meer richten op de directe belangenbehartiging van leden, ook via de cao-tafel. Voor overleg in Den Haag wordt minder tijd en aandacht vrijgemaakt.

Zelf je vakbond kiezen
Wie nu lid wil worden van een vakorganisatie, wordt door de FNV ingeschreven bij de bond die bij de bedrijfstak hoort. In de toekomst moeten mensen zelf kunnen kiezen met welke vakorganisatie zij zich het meest verbonden voelen.

De nieuwe vakbeweging wil niet alleen de belangen behartigen van `werkenden`, maar bijvoorbeeld ook van ZZP`ers, uitkeringsgerechtigden en ouderen. Verder zijn andere vakbonden en belanghebbendenorganisaties welkom om zich aan te sluiten. Vakcentrales CNV en MHP hebben aangegeven deze ideeën interessant te vinden.

Werkgevers manen tot spoed
Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland vinden het `jammer dat de vakcentrale FNV in zijn huidige vorm verdwijnt en dat ook voorzitter Agnes Jongerius en met haar de voorzitter van FNV Bondgenoten Henk van der Kolk moeten wijken`. De werkgevers begrijpen wel `dat het huidige vakbondsmodel niet meer verder kon` en hopen dat zij met de nieuwe vakbond constructief zaken zullen kunnen doen.

Gezien de grote financiële problemen in Europa en de wereld en de teruglopende economie, dringen de werkgevers er op aan dat er wel snel weer een stevige gesprekspartner komt in de overlegpolder.