Duidelijkheid over rechten en plichten vergroot kans op werk.

De huidige re-integratieplannen van uitkeringsinstanties werken niet optimaal. Dat komt omdat rechten en plichten maar zelden worden vastgelegd. Een contract geeft duidelijkheid en helpt meer mensen aan het werk. Dat komt omdat uitkeringsgerechtigden zich zo meer betrokken voelen, wat de kans op werk vergroot. Dat ontdekte Karin Faber, die met haar onderzoek op donderdag 24 september 2009 promoveert aan de Rijksuniversiteit Groningen.

Uit het promotieonderzoek van Faber blijkt dat uitkeringsinstanties en uitkeringsgerechtigden in de praktijk vaak niet precies weten wat ze van elkaar mogen verwachten. `Dat leidt tot een onzekere situatie voor de uitkeringsgerechtigde, die een sanctie opgelegd kan krijgen`, stelt Faber.

Mensen blijken gemotiveerder als zij meebeslissen over het re-integratietraject en als er beter rekening wordt gehouden met hun kwaliteiten. De betrokkenheid van de cliënt heeft veel invloed op het vinden van werk. De motivatie is een heel bepalende factor voor het welslagen van het re-integratietraject.

Geen maatwerk, niet erg
Het effect van de re-integratieplannen wordt ook belemmerd door de raamcontracten die uitkeringsinstanties en re-integratiebedrijven met elkaar sluiten. Dat verhindert vaak dat de individuele uitkeringsgerechtigde een traject op maat krijgt aangeboden.

Maar al te erg is dat ook niet, want uitkeringsgerechtigden zijn minder negatief over het gebruik van standaardpakketten dan de uitvoeringsorganen en re-integratiebedrijven, concludeert Faber. ‘De meerderheid stelt dat het traject op hun persoonlijke situatie aansloot, terwijl de re-integratie instanties dan menen dat het doel te hoog wordt gesteld`.

Contract sluiten werkt
Uitkeringinstanties laten nu het trajectplan door de uitkeringsgerechtigde `voor akkoord` ondertekenen. Hierdoor krijgt deze het idee dat hij meebeslist over het te volgen re-integratietraject, terwijl dat vaak niet het geval is.

Faber doet in haar proefschrift daarom de aanbeveling om rechten en plichten in de toekomst in een contract vast te leggen. `Dan worden partijen gedwongen de rechten en plichten te expliciteren. Bovendien kan de uitkeringsgerechtigde in dat geval nakoming vorderen van de uitkeringsinstantie`. Nu hebben uitkeringsinstanties die verplichting niet.

Meer werk
Het opstellen van een contract is ook voor uitkeringsinstanties interessant omdat er in dat geval meer mensen aan het werk komen. Verder hebben gemeenten daar ook financieel belang bij, sinds zij worden afgerekend op het aantal geslaagde re-integratietrajecten, aldus Faber.