De Nederlandse economie zit dit jaar nog in een recessie en zal daarna weer enigszins groeien, meldt het Centraal Planbureau vandaag. Nederland moet ten minste 9 miljard bezuinigen, terwijl de werkloosheid piekt naar 6 procent. Personeelsnet haalde uit het CPB-rapport de hoofdpunten voor de HR-professional.

De Nederlandse economie krimpt en zal pas in 2014 weer groter zijn dan in 2008. Dat is een periode van zes jaar zonder economische groei en dat is in Nederland sinds de Tweede Wereldoorlog niet meer voorgekomen. Dat zijn enkele opvallende punten uit het vandaag officieel gepubliceerde Centraal Economisch Plan 2012 van het Centraal Planbureau (CPB).
Personeelsnet bekeek het CPB-rapport op de effecten van de economische malaise op de arbeidsmarkt en de loonontwikkeling. De volgende punten zijn voor HR-professionals vooral van belang:

Werkloosheid piekt in 2013
Terwijl omliggende landen nu al groeien, blijft de Nederlandse economie tot 2015 maar matig presteren. Dat komt doordat de werkloosheid oploopt en gezinnen steeds minder uitgeven. De consumptie blijft achter, omdat mensen nu extra voorzichtig zijn met hun geld. De consumptie daalt doordat we meer geld kwijt zijn aan hogere pensioenpremies, de pensioenen omlaag gaan, de overheid bezuinigt en de huizenprijzen blijven dalen.

Voor 2012 verwacht het CPB een economische krimp van 0,75 procent. In de jaren daarna volgt naar verwachting licht herstel: 1,25 procent groei in 2013 en 1,5 procent in 2014 en 2015. Terwijl de economie licht groeit, neemt wel de koopkracht af en loopt de werkloosheid op naar 6 procent, met een piek van 545.000 in 2013.

Inflatie en arbeidskosten
In 2010 bleef de inflatie nog gematigd omdat toen de arbeidskosten per eenheid product daalden, maar in 2011 liepen de arbeidskosten flink op en lieten de inflatie juist stijgen.

De arbeidskosten nemen vooral in 2012 waarschijnlijk weer toe. Dit komt omdat in de cao’s voor dit jaar hogere lonen zijn afgesproken. Dat gebeurde vanuit de verwachting dat de economie nu alweer zou groeien. Mede daardoor komt de inflatie rond de 2,25 procent uit in 2012 en daalt zij naar 1,75 procent in 2013 door de verwachte daling van de arbeidskosten.

Lagere lonen afspreken in cao’s
Het CPB neemt aan dat cao-partijen de noodzaak van loonmatiging zullen inzien. Want bij de raming gaat het planbureau er van uit dat de loonstijging in de nu nog af te sluiten cao’s veel lager zal uitkomen, op bijna een procent onder het niveau van de inflatie. Voor 2014 en 2015 volgen de cao-lonen in de marktsector de inflatie weer, terwijl ambtenarensalarissen waarschijnlijk helemaal niet zullen stijgen.

De gemiddelde contractloonstijging in de marktsector blijft vrijwel constant met 1,4 procent in 2011, 1,75 procent in 2012 en 1,5 procent in 2013. De ontwikkeling van het contractloon reageert altijd met wat vertraging op de stijging van de werkloosheid.

Werkgeverslasten en sociale premies
De sociale lasten voor werkgevers nemen dit jaar naar verwachting toe met 0,75 procent door een stijging van de pensioenpremie, de premie werknemersverzekeringen en een stijging van de ZVW-premie.

Volgend jaar daalt de geraamde premie voor werknemersverzekeringen even, maar in de jaren 2014 en 2015 stijgen de werknemersverzekeringen en de ZVW-premie weer. Naar verwachting worden deze stijgingen gecompenseerd door een daling van de pensioenpremie. Die daling is afgesproken in het pensioenakkoord.

Meer jongeren én ouderen op arbeidsmarkt
In 2012 was er een sterke stijging van het arbeidsaanbod ten opzichte van 2011. Dat komt doordat het aantal jongeren dat op de arbeidsmarkt kwam, groter was dan gebruikelijk. Deels zijn dit waarschijnlijk mensen die tijdens de kredietcrisis hebben besloten een extra studie te volgen die nu is afgerond.

Verder is het aantal oudere mannen op de arbeidsmarkt opvallend toegenomen. Mogelijk willen zij langer (door-)werken vanwege zorgen over hun pensioenvoorziening. Verder zoeken meer mensen een baan om het gezinsinkomen zeker te stellen. Het aantal vrouwen dat aangeeft te willen werken, is in de tweede helft van 2011 namelijk fors toegenomen.

Niet genoeg banen
Helaas zijn er onvoldoende banen voor al deze mensen die willen werken. Want de werkgelegenheid ligt de komende jaren lager dan in 2011. Door lagere productie zullen bedrijven minder geneigd zijn om personeel in dienst te houden dan in de afgelopen jaren. De winsten van bedrijven zijn lager en zullen naar verwachting dalen naar niveaus van midden jaren negentig.

Er is nog wel voldoende geld bij bedrijven om mensen in dienst te houden, maar met deze ruime arbeidsmarkt hoeven bedrijven dat niet te doen. Verder zorgen de bezuinigingen voor een daling van de werkgelegenheid bij de overheid. In de zorg neemt de werkgelegenheid naar verwachting wel toe, maar dit is onvoldoende om de afname in de andere sectoren te compenseren.

Vergrijzing is nu eens gunstig
De werkloosheid neemt toe, maar is historisch gezien nog niet heel dramatisch. De vergrijzing werkt hierbij een keertje in ons voordeel: meer ouderen gaan met pensioen waardoor het arbeidsaanbod minder snel stijgt. Verder staat het bedrijfsleven er ondanks een terugval nog altijd beter voor dan in de jaren tachtig en negentig. Ook stijgt de arbeidsproductiviteit nog altijd meer dan de loonontwikkeling.

Bovendien is het aandeel van flexibele arbeid en zelfstandigen zonder personeel toegenomen. Het percentage van werknemers met een vast contract is al gedaald van 77 procent in 2003 naar 70 procent in 2010.