De achterstanden die UWV oploopt bij de WIA-beoordelingen vragen om ingrijpende maatregelen. Een oplossing wordt gezocht in het gerichter inzetten van de schaarse verzekeringsartsen, terwijl meer taken worden uitgevoerd door andere zorgprofessionals.

In een voortgangsbrief aan de Tweede Kamer schetst de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid hoe het kabinet samen met UWV het aantal sociaal-medische beoordelingen wil opvoeren en tegelijkertijd werkt aan structurele oplossingen voor de lange termijn.

Versnelling is hard nodig. Het aantal aanvragen blijft stijgen, terwijl het tekort aan verzekeringsartsen aanhoudt. Voor 2026 verwacht UWV zo’n 40.000 meer aanvragen dan het kan beoordelen. Zonder aanvullende maatregelen groeit de achterstand dus verder.

Meer dossiers afronden door andere professionals
De kern van de aanpak: verzekeringsartsen gerichter inzetten en meer taken laten uitvoeren door andere zorgprofessionals.

Door hbo-zorgprofessionals meer zelfstandige beoordelingswerkzaamheden te laten doen, moet UWV per jaar meer dossiers kunnen afronden. Daarbij houdt de verzekeringsarts wel toezicht. Ook wil UWV de dienstverlening verbeteren en landelijk uniformer gaan werken.

Hersteloperatie foutieve WIA-uitkeringen
Daarnaast start UWV in 2026 met het herstellen van te laag vastgestelde WIA-uitkeringen als gevolg van rekenfouten.

Om te voorkomen dat de nabetalingen leiden tot problemen met inkomensafhankelijke regelingen, is een speciale regeling getroffen. Naar verwachting kunnen de vergoedingen in de loop van 2026 worden uitgekeerd.

Geen dwangsom meer bij overschrijden termijnen
Opvallend is ook het voornemen om de bestuurlijke dwangsom in de WIA tijdelijk af te schaffen. De wettelijke beslistermijn van zestien weken is door de structurele achterstanden niet haalbaar, waardoor de dwangsom zijn functie verliest.

De mogelijkheid om naar de rechter te stappen blijft wel bestaan, zodat de rechtsbescherming intact blijft.

Onderwerp	Dit verandert	Waarom
Taakverdeling beoordelingen	Meer taken van verzekeringsartsen worden uitgevoerd door hbo-professionals en andere zorgprofessionals, onder verantwoordelijkheid van de verzekeringsarts	Meer beoordelingen per jaar mogelijk maken
Inzet verzekeringsartsen	Verzekeringsartsen worden gerichter ingezet op complexe medische beoordelingen	Capaciteit efficiënter benutten
Uniforme werkwijze UWV	UWV gaat landelijk meer uniform werken en dienstverlening verbeteren	Minder verschillen tussen regio’s
Structurele stelselverkenning	Verkenning naar fundamentele vereenvoudiging van het arbeidsongeschiktheidsstelsel	Voorbereiding op keuzes voor een nieuw kabinet
Achterstanden WIA	Verwacht tekort van circa 40.000 beoordelingen in 2026	Inzicht geven in de omvang van het probleem
Herstel te lage WIA-uitkeringen	UWV start in 2026 met herstel en nabetaling bij rekenfouten	Financiële compensatie zonder gevolgen voor toeslagen
Dwangsom bij overschrijding termijn	Voorbereiding om de bestuurlijke dwangsom in de WIA tijdelijk af te schaffen	Voorkomen van onbedoelde prikkels bij structurele achterstanden
Wet- en regelgeving	Mogelijke toekomstige aanpassing om taken wettelijk toe te wijzen aan andere professionals	Taakverschuiving juridisch borgen

KLAAR VOOR 2026: overzicht van geactualiseeerde tools vindt u hier