Net als voorgaande kabinetten, wil ook dit kabinet kinderopvang vrijwel gratis maken voor werkende ouders. De invoeringsdatum daarvan verschuift steeds naar achter, omdat het duur is, lastig te regelen en er onvoldoende personeel is om de vraag naar kinderopvang op te vangen. Ouders hoeven vanaf 2029 nog maar een klein deel van de kosten zelf te betalen, maar hun toeslagen verdwijnen. In plaats daarvan gaat de overheid de opvang zelf financieren, waarbij de kinderopvangsector aan banden wordt gelegd.

Dat maakt demissionair staatssecretaris Nobel kenbaar in een brief aan de Tweede Kamer.

Een groot publiek belang: kinderopvang als DAEB
De kosten voor de kinderopvang zullen in 2029 jaarlijks zo’n € 9 miljard gaan bedragen. Dat is meer dan nu, maar de verwachting is dat meer mensen gebruik gaan maken van de kinderopvang omdat het praktisch gratis wordt. Omdat kinderopvangorganisaties commerciële dienstverleners zijn, moet de overheid wel een manier verzinnen om de kosten voor in de hand te houden.  Daarvoor zal het kabinet de sector gaan aanwijzen als Dienst van algemeen economisch belang (DAEB). Daarmee geeft het kabinet aan dat kinderopvang niet alleen een private dienstverlening is, maar ook een maatschappelijke taak die door publieke middelen wordt ondersteund.

De aanwijzing als DAEB is ook noodzakelijk om te voldoen aan Europese staatssteunregels: het voorkomt dat de miljardeninvesteringen van de overheid als ongeoorloofde staatssteun worden gezien. Tegelijkertijd schept het kaders voor de sector: ondernemers mogen wel winst maken, maar excessieve winsten en buitensporige salarissen worden begrensd.

Balans tussen publieke financiering en ondernemerschap
Het kabinet benadrukt dat kinderopvangorganisaties ondernemingen zullen blijven, die moeten kunnen investeren en vernieuwen. De invulling van de DAEB wordt daarom zo vormgegeven dat ondernemerschap behouden blijft en geen onnodige administratieve lasten ontstaan.

Omdat kinderopvang straks grotendeels uit publieke middelen wordt gefinancierd, gaat de sector ook vallen onder de Wet Normering Topinkomens (WNT). Dit voorkomt dat bestuurders buitensporige beloningen ontvangen. Daarmee wordt de kinderopvang niet alleen betaalbaar voor ouders, maar ook transparanter en betrouwbaarder ingericht voor de lange termijn.

Geleidelijke invoering en personeelstekort
De bijna gratis opvang wordt stap voor stap ingevoerd. Zo wil het kabinet voorkomen dat de vraag explosief stijgt en wachtlijsten langer worden. Ook moet er beleid komen om de personeelstekorten in de sector aan te pakken, zodat er in 2029 voldoende capaciteit is om de verwachte toename in vraag op te vangen.

Voor werkgevers kan deze hervorming van de kinderopvang goed uitpakken in een krappe arbeidsmarkt. Met de bijna gratis kinderopvang kan de arbeidsparticipatie groter worden, met name onder middeninkomens die nu vaak minder uren werken vanwege de hoge opvangkosten.

MIS NIKS MEER: Schrijf je hier in voor de gratis HR-nieuwsbrief