Zieke werknemers hebben geen vertrouwen in de verzuimbegeleiders en arbodiensten die werkgevers inschakelen. Zij worden onder druk gezet om medische gegevens te delen met mensen die geen arts zijn. Ook komen die gegevens bij de werkgever terecht, waar ze niet thuishoren. Vakbond FNV spreekt van een ‘corrupt systeem’ en wil de menselijke maat weer terug.

Dit blijkt uit het rapport ‘Verzuimbegeleiding: een corrupt systeem’ waarin de resultaten staan van het FNV-meldpunt Verzuimbegeleiding.

Werkgevers moeten twee jaar lang het salaris betalen van zieke medewerkers. Zij proberen dan ook om het ziekteverzuim te beïnvloeden, bijvoorbeeld met financiële prikkels, preventiemaatregelen en de inzet op re-integratie. Dat is ‘allemaal terecht’, stelt de FNV in het rapport, ‘maar de slinger is doorgeslagen’ en daarom wil de vakbond meer oog voor de mensleijke maat.

Bron: FNV-rapport Verzuimbegeleiding een corrupt systeem

Corrupt systeem en arboarts niet deskundig
Meer dan zesduizend werknemers uit het hele land hebben hun stem laten horen via het FNV Meldpunt Verzuimbegeleiding. Zij hebben in 2012 en 2013 te maken gehad met verzuimbegeleiding door allerlei verschillende verzuimbedrijven en arbodiensten. Het onderzoek laat verschillende tekortkomingen en praktijkvoorbeelden zien en toont volgens de vakbond ‘zelfs een corrupt systeem aan’:

De grootste bezwaren van de FNV zijn dat:

• De privacy van werknemers wordt geschonden.
• Zogenoemde casemanagers op de stoel van de arts gaan zitten.
• Bedrijfsartsen niet toegankelijk zijn en niet onafhankelijk. Arboartsen zijn bovendien geen bedrijfsartsen en vaak niet deskundig.
• De menselijke maat ontbreekt en zieke werknemers staan onder druk om snel weer aan het werk te gaan.
• De regels worden misbruikt, door mensen die beter zijn langdurig administratief ziek houden.

Doktertje spelen door onbevoegden
Bij driekwart van de deelnemers aan het onderzoek heeft de contactpersoon van het verzuimbegeleidingsbedrijf naar medische informatie gevraagd. Daarnaast heeft de casemanager, die geen medische bevoegdheid heeft, in 39 procent van de gevallen medisch advies gegeven over ziekte en herstel. Dat laatste is wettelijk voorbehouden aan de bedrijfsarts.

De FNV noemt deze praktijk ‘doktertje spelen’, omdat allerlei op de stoel van de berdrijfsarts gaan zitten en werknemers onder druk kunnen zetten om weer snel aan het werk te gaan.

Vertrouwelijkheid is ver te zoeken
In het rapport wordt uitgebreid ingegaan op de moeizame relatie die er vaak is tussen de zieke medewerker en de casemanager. Dat is verontrustend, omdat de casemanager juist voor een soepeler re-integratie moet zorgen van de zieke medewerker.

Maar ruim een vijfde van de respondenten geeft aan dat de casemanager niet vertrouwelijk met zijn gegevens is omgegaan. En nog eens 52 procent twijfelt hierover. Dat merkt de werknemer wanneer de werkgever ineens dingen weet die hem niet door de werknemer zijn verteld. Ook weten medewerkers vaak niet of de contactpersonen bij het verzuimbegeleidingsbedrijf medisch bevoegd zijn, maar moeten ze daar wel allerlei vertrouwelijke medische gegevens mee delen.

Arboarts houdt zijn rug niet recht
De FNV heeft ook veel kritiek op de rol van de bedrijfsarts of arboarts. Want ondanks de wettelijke verplichting, krijgt de werknemer vaak geen toegang tot de arboarts. Ook wordt diens onafhankelijkheid door 41 procent van de respondenten in twijfel getrokken.

De FNV vindt dat je het als arts ‘aan je stand verplicht bent om je rug recht te houden en het belang van je patiënt voorop te zetten. Maar het blijkt dat de arts zijn oren teveel naar de werkgever laat hangen. In veel gevallen geldt: wie betaalt, bepaalt. Dit kan niet de bedoeling zijn geweest bij de invoering van de Wet Poortwachter’.

Menselijke maat in ere herstellen
Uit de verhalen die werknemers op het meldpunt achterlieten, blijkt volgens de vakbond dat de menselijke maat in verzuimbegeleiding is verdwenen. Werknemers raken daardoor bekneld in een repressief ziekteverzuimbeleid dat tot doel heeft om ze zo snel mogelijk weer aan het werk te krijgen óf om ze te kunnen ontslaan, vindt de FNV.

De FNV eist beterschap door de volgende maatregelen:

• voor alle werknemers - ongeacht contractvorm en/of land van herkomst - altijd toegang tot een volledig onafhankelijke, deskundige bedrijfsarts. Een onafhankelijke financiering van de bedrijfsarts is daar onlosmakelijk mee verbonden; 
• privacyregels moeten worden gerespecteerd en streng gecontroleerd op de schending hiervan door werkgevers, bedrijfsartsen en andere medici, casemanagers en verzekeraars;
• scherpere wettelijke regelingen en sanctiebeleid: alleen de bedrijfsarts kan een oordeel vellen of iemand ziek is;
• meer macht en mogelijkheden voor de inspectie SZW om te controleren en te sanctioneren;
• meer wettelijke mogelijkheden voor werknemers om administratief verzuim aan te pakken.