De klassieke dertiende maand staat onder druk. Waar deze vaste eindejaarsbonus jarenlang gold als een vanzelfsprekende arbeidsvoorwaarde binnen het beloningsbeleid, verdwijnt hij in rap tempo uit vacatureteksten. Werkgevers zetten meer in op variabel belonen, afhankelijk van de behaalde bedrijfswinsten. Zo zitten ze niet vast aan extra beloningen als het tegenzit bij het bedrijf.

Uit een analyse van miljoenen Nederlandse vacatures door Indeed, blijkt dat in 2025 de dertiende maand 30% minder vaak wordt genoemd dan een jaar eerder. Tegelijkertijd groeit juist de populariteit van variabele beloningsvormen: winstdeling komt 32% vaker voor als arbeidsvoorwaarde.

Van vaste zekerheid naar variabele beloning
De cijfers wijzen op een duidelijke trendverschuiving. Werkgevers herzien hun beloningsbeleid en nemen meer afstand van vaste bonussen, zoals de dertiende maand en de eindejaarsbonus. Die laatste daalde dit jaar met 5% in populariteit. De reden is vooral financieel en strategisch: vaste bonussen gelden als minder flexibel, omdat ze lastig zijn af te bouwen wanneer economische omstandigheden veranderen.

Variabele beloningen, zoals winstdeling en prestatiebonussen, bewegen juist mee met bedrijfsresultaten. Daarmee bieden ze organisaties meer ruimte om kosten te beheersen, zonder direct te snijden in het vaste salaris.

Ruimte voor salarisverhoging
Volgens Indeed biedt het schrappen van de klassieke dertiende maand werkgevers bovendien een alternatief: het vaste salaris verhogen en daarbovenop flexibele bonussen inzetten. Dat maakt het totale beloningspakket wendbaarder én concurrerend, zeker in een krappe arbeidsmarkt.

Voor werknemers kan een variabele bonus ook aantrekkelijk zijn, als het maar duidelijk is onder welke voorwaarden deze wordt uitgekeerd en aan welke doelen of resultaten zij is gekoppeld.

Cao blijft bepalend in sommige sectoren
Toch is de dertiende maand niet overal op zijn retour. In sectoren waar deze arbeidsvoorwaarde traditioneel in de cao is vastgelegd, blijft zij relatief gangbaar. De schoonmaaksector is daarbij koploper: 36% van alle vacatures waarin in 2025 een dertiende maand wordt genoemd, komt uit deze sector. Ook in de verpleegkundige zorg speelt de vaste eindejaarsbonus nog een duidelijke rol, met 10% van de vacatures.

Andere sectoren waar de dertiende maand nog regelmatig voorkomt zijn management (6%), administratieve functies (5%) en medisch specialisten (5%). Het gaat hier vooral om sectoren met een lange traditie van collectieve afspraken over beloning.

Opletpunten voor HR-professionals
Voor HR-professionals onderstrepen deze cijfers dat het beloningsbeleid in beweging is. De dertiende maand verschuift van een breed ingezette standaard naar een sectorspecifieke arbeidsvoorwaarde, terwijl variabele beloning terrein wint. Dat vraagt om duidelijke communicatie richting medewerkers en sollicitanten: niet alleen over het wat, maar vooral over het wanneer en waarvan een bonus afhankelijk is. In een arbeidsmarkt waarin flexibiliteit en transparantie steeds belangrijker worden, lijkt dat minstens zo bepalend als de bonus zelf.

Prestaties stimuleren met bonussen? Gebruik deze model Bonusregeling