Het zorgsysteem in Nederland raakt overbelast en werkgevers kampen met toenemende uitval door stressklachten bij hun medewerkers. Dat vraagt om een pro-actieve benadering van verzuim, want wachten tot mensen omvallen is slecht voor zowel de medewerkers als de organisatie. Werkgevers moeten daarom actiever gaan bijdragen aan een cultuur waarin de medewerker leert om goed voor zichzelf te zorgen. Deze aanpak is geen ‘softe HR-hobby’ maar kan meetbare resultaten opleveren, zoals 10 tot 15 procent minder verzuim.

Dat stelt private uitvoerder voor de Ziektewet Acture in de paper Selfcare in actie. ‘Werkgevers hebben een taak om welzijn te stimuleren voordat uitval onvermijdelijk wordt.’

Van losse initiatieven naar structurele aanpak
Veel organisaties bieden inmiddels vitaliteitsprogramma’s aan, maar die zijn vaak versnipperd en missen structurele impact. Daarom is een fundamentele verschuiving nodig, stelt Acture: van top-downbeleid naar het activeren van medewerkers zelf. Kernpunt van de aanpak is bewust goed voor jezelf zorgen, zodat er ruimte is voor aanpassingen in het werk, voordat de medewerker uitvalt.

Volgens Acture is ‘selfcare’ beslist geen HR-hype, maar pure noodzaak. De cijfers zijn confronterend: ruim een miljoen werkenden in Nederland heeft financiële problemen, bijna de helft van de volwassenen ervaart angst- of depressieklachten, en meer dan de helft had in 2023 overgewicht. Daarbovenop heeft één op de twintig Nederlanders moeite een huisarts te vinden. Het zorgsysteem loopt vast en wachten tot het misgaat is voor werkgevers geen optie.

Vier pijlers van duurzame inzetbaarheid
In de paper onderscheidt Acture vier pijlers die samen het fundament vormen van zelfzorg:

• Mentale fitheid: psychische klachten zijn verantwoordelijk voor 40 procent van het langdurig verzuim. Een burn-out kost een werkgever gemiddeld 60.000 euro.
• Fysieke fitheid: medewerkers met een goede lichamelijke gezondheid verzuimen tot 32 procent minder, maar minder dan de helft beweegt voldoende.
• Financiële fitheid: 62 procent van de bedrijven heeft werknemers met geldzorgen, die gemiddeld zeven dagen per jaar extra verzuimen.
• Loopbaanfitheid: twee op de vijf medewerkers wil zich ontwikkelen, maar weet niet hoe. Ruim 1,5 miljard euro aan opleidingsbudget blijft jaarlijks ongebruikt liggen.

Van ‘HR-hobby’ naar strategische pijler
Werkgevers moeten volgens Acture niet wachten op verzuim, maar welzijn structureel integreren in beleid en dagelijkse werkprocessen. Welzijn is daarmee geen zachte HR-activiteit, maar een strategische pijler die de organisatie productief houdt.

De paper adviseert organisaties om zelfzorg al bij de onboarding te bespreken, leidinggevenden te trainen in het herkennen van signalen, en medewerkers laagdrempelig toegang te geven tot ondersteuning van HR en Arbozorg. Daarnaast moeten managers tools krijgen om signalen te herkennen en gesprekken te voeren over zelfzorg.

Zelfzorg als gezamenlijke verantwoordelijkheid
Het initiatief voor de eigen gezondheid ligt bij de werknemer, benadrukt Acture, maar de werkgever bepaalt of dat gedrag ook écht wordt gestimuleerd. Met bewustwordingscampagnes, coaching, trainingen en toegankelijke informatie kunnen organisaties een cultuur bouwen waarin welzijn net zo vanzelfsprekend is als targets en teamvergaderingen.

De resultaten zijn meetbaar: organisaties die zelfzorg structureel stimuleren, zien volgens Acture 10 tot 15 procent minder verzuim, 30 procent hogere tevredenheid en 25 procent meer gebruik van ondersteuningsprogramma’s.

Dit kan HR nu doen

Actiepunt	Wat te doen	Waarom het helpt
Breng welzijnsinitiatieven in kaart	Inventariseer welke vitaliteits- en ondersteuningsprogramma’s nu bestaan en hoe vaak ze worden gebruikt.	Voorkomt versnippering en maakt zichtbaar waar overlap of hiaten zitten.
Veranker zelfzorg in beleid	Neem zelfzorg op in onboarding, gesprekscycli en leiderschapsontwikkeling.	Zorgt voor continuïteit in plaats van losse acties of campagnes.
Train leidinggevenden	Leer managers signalen van stress, financiële problemen of overbelasting te herkennen en bespreekbaar te maken.	Leidinggevenden zijn de eerste schakel in vroegsignalering en duurzame inzetbaarheid.
Zet laagdrempelige hulp in	Bied toegang tot een welzijnsplatform, interne coach of bedrijfsmaatschappelijk werk.	Vergroot de kans dat medewerkers tijdig hulp zoeken.
Stimuleer eigen regie	Moedig medewerkers aan om zelf hun mentale, fysieke, financiële en loopbaanfitheid te versterken.	Verhoogt motivatie, eigenaarschap en langdurige inzetbaarheid.

 

PAK VERZUIM ZORGVULDIG AAN: Leidraad ziekteverzuimgesprek