Arbeidsmigranten houden de Nederlandse economie voor een belangrijk deel overeind. Voor velen niet zichtbaar, want ze werken vaak 's-nachts in pakhuizen, in kassen, slachterijen of in vrachtwagens. Doordat ze hier meestal tijdelijk zijn, investeren hun werkgevers te weinig in veiligheid. Dat levert gevaarlijke situiaties op, waarschuwt de Onderzoeksraad voor Veiligheid. Daraom moeten werkgevers in actie komen.

Arbeidsmigranten spelen een cruciale rol in sectoren als land- en tuinbouw, bouw, logistiek en vleesverwerking. Toch blijkt uit nieuw onderzoek van de Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV) dat juist deze groep aanzienlijk meer risico loopt op een arbeidsongeval dan Nederlandse collega’s die hetzelfde werk doen.
Volgens de Raad komt dit doordat ruim 200.000 arbeidsmigranten in Nederland zich in een kwetsbare positie bevinden, met vooral tijdelijke contracten, slechte huisvesting en een grote afhankelijkheid van werkgevers en uitzendbureaus.

Structureel werk, tijdelijke contracten
Een van de belangrijkste conclusies van de OVV is dat de inzet van arbeidsmigranten niet incidenteel is, maar grotendeels structureel. Desondanks wordt het werk vaak ingevuld via tijdelijke contracten of uitzendconstructies. Hierdoor ontbreekt voor werkgevers de prikkel om te investeren in veilige arbeidsomstandigheden.

De Raad pleit daarom voor een duidelijke omslag: structureel werk moet vaker worden beloond met duurzame arbeidsrelaties. Dat geeft werknemers niet alleen meer zekerheid, maar vergroot ook de bereidheid van organisaties om in veiligheid te investeren.

De optelsom van risico’s
De kwetsbare positie van arbeidsmigranten is niet alleen een gevolg van contractvormen. De OVV wijst op een reeks factoren die de kans op ongelukken vergroten: taalbarrières die communicatie over veiligheidsinstructies bemoeilijken, culturele verschillen waardoor meldingen van onveilige situaties uitblijven, vermoeidheid door lange werk- en reistijden en slechte huisvesting die het herstel in de weg staat.

Komt er toch een ongeval voor, dan is passende zorg of juridische bijstand vaak moeilijk bereikbaar. Dan blijven arbeidsmigranten helaas maar al te vaak achter zonder inkomen of huisvesting.

Wat dit betekent voor HR
Voor HR-afdelingen betekent dit rapport dat er op meerdere terreinen werk aan de winkel is. Allereerst moeten organisaties nagaan waar arbeidsmigranten structureel bijdragen en of de huidige contractvorm past bij de aard van het werk. Daar waar het werk continu is, zouden tijdelijke contracten de norm niet meer mogen zijn.

Daarnaast vraagt de Raad om een update van arbobeleid en RI&E’s. Veiligheidsrisico’s die specifiek samenhangen met de positie van arbeidsmigranten moeten daarin expliciet worden meegenomen. Denk aan instructies in meerdere talen of met pictogrammen, maatregelen om vermoeidheid tegen te gaan en het beoordelen van de invloed van huisvesting en vervoer op de werkveiligheid.

Ook de meldcultuur vraagt aandacht. Arbeidsmigranten moeten zonder angst voor repercussies kunnen aangeven wanneer werk onveilig is. Dat vereist duidelijke communicatie, laagdrempelige meldkanalen en een garantie dat melding nooit gevolgen heeft voor het dienstverband.

Bedenkelijke rol van uitzendbureaus
Een ander punt dat de OVV benadrukt, is de rol van uitzend- en bemiddelingsbureaus. Werkgevers kunnen de zorg voor veiligheid niet afschuiven; zij blijven verantwoordelijk. HR-adviseurs doen er daarom goed aan afspraken met bureaus vast te leggen en te controleren of zaken als persoonlijke beschermingsmiddelen, inwerkprogramma’s en naleving van arboregels op orde zijn.

Ten slotte vraagt de Raad om betere monitoring. Bedrijven zouden ongevallen en incidenten die arbeidsmigranten betreffen apart moeten registreren, zodat patronen zichtbaar worden en gerichte maatregelen kunnen volgen. Het bespreken van die analyses met de OR of PVT helpt om het onderwerp levend te houden en continu te verbeteren.

Structurele verandering nodig
De boodschap van de Onderzoeksraad is vooral dat de veiligheid van arbeidsmigranten echt beter moet, en dat vraagt om structurele verandering. Het gaat niet alleen om het voldoen aan regels, maar om het maken van keuzes die laten zien dat organisaties verantwoordelijkheid nemen.

Voor HR-adviseurs ligt hier een sleutelrol. Door contractbeleid, arbopraktijk, meldcultuur, ketenafspraken en monitoring op elkaar af te stemmen, kan de stap worden gezet naar een werkvloer die ook voor arbeidsmigranten daadwerkelijk veilig en gezond is.

MIS NIKS MEER: Schrijf je hier in voor de gratis HR-nieuwsbrief

Doorsturen: