Er is een andere manier van belonen nodig in de bankensector, omdat een bonus verkeerd werk beloont. Dit concludeert Kilian Wawoe van de Vrije Universiteit Amsterdam.

In zijn promotieonderzoek naar bonussen in de financiële sector ondervroeg hij 1.500 medewerkers van banken in binnen- en buitenland.
Wawoe onderzocht welke bankmedewerkers bonussen ontvingen. Ook ondervroeg hij leidinggevenden naar hun mening over de prestaties van de werknemers. Hieruit bleek dat in veel gevallen ook een bonus werd gegeven wanneer een manager minder tevreden was. Dit komt, aldus Wawoe, doordat bonussen uitgedeeld werden op basis van planningen vooraf. ‘Het behalen van deze targets is kennelijk iets anders dan goed werk afleveren.’
Er is, volgens de organisatiepsycholoog, op zich niets mis met het plannen van activiteiten. ‘Maar er kunnen zich iedere week ongeplande gebeurtenissen voordoen: de crisis in Griekenland, het omvallen van de DSB Bank etc. Als dat gebeurt, zou een manager zijn planning moeten wijzigen. Dat gebeurde niet.’

Andere manier van belonen nodig in de bankensector
Wawoe roept tijdens zijn promotie de sector op te veranderen: ‘Er zijn jarenlang op verkeerde veronderstellingen bonussen uitgedeeld. Medewerkers afrekenen op vooraf gestelde doelen werkt averechts in de bankensector. Het heeft bijgedragen aan de financiële crisis.’ De kritiek die hij in zijn proefschrift uit is inmiddels mede inzet geworden van de CAO-onderhandelingen van ABN Amro/Fortis.

Hoge ambities oorzaak van de problemen
De oorzaak van het probleem legt Wawoe bij de hoge ambities van de banken in de jaren ’90. Banken gingen op zoek naar ‘proactieve’ werknemers. Dit zijn ondernemende mensen, steeds bezig hun omgeving te veranderen. Wawoe onderzocht het verschil tussen medewerkers mét en zonder proactieve persoonlijkheid. Het bleek dat de proactieven in staat zijn een betere omgeving voor zichzelf te scheppen, waaronder een hogere bonus. Deze medewerkers waren bereid grote risico’s te nemen om hun targets te behalen. Dat zij hierbij het grotere geheel – en de klant – uit het oog verloren werd wel degelijk door hun leidinggevenden opgemerkt. Maar het had geen invloed op de beloning die ze ontvingen.