Werknemers vinden diversiteit en inclusie belangrijker dan ooit, maar organisaties zetten juist een stap terug. Bedrijven worden voorzichtiger met inclusief personeelsbeleid, terwijl de behoefte onder medewerkers juist groeit. Juist nu veel scholen Paarse Vrijdag vieren, is dit een extra aanleiding om stil te staan bij deze ontwikkeling.

Ieder jaar vraagt Paarse Vrijdag aandacht voor zichtbaarheid en inclusie, vooral in het onderwijs. Daar wordt de boodschap uitgedragen dat ieder kind zichzelf kan zijn en dat anderen voor je klaarstaan als steun en toeverlaat. 
Opleidingsinstituut De Baak ziet daarin ook een moment van reflectie voor organisaties.

Werkgevers doen minder aan inclusie
Want terwijl maatschappelijke discussies over identiteit, gelijkwaardigheid en inclusie toenemen, blijkt op de werkvloer iets anders te gebeuren: medewerkers vinden diversiteit en inclusie steeds belangrijker, maar hun werkgevers lijken juist terug te schakelen.

Ze communiceren voorzichtiger, bieden minder trainingen aan en laten in sommige gevallen eerder ingezette initiatieven los. Het gevolg is een merkbare kloof tussen wat medewerkers verwachten en wat organisaties leveren.

Werknemers vinden het belangrijker dan ooit
Nieuw onderzoek van De Baak laat zien hoe die kloof zich manifesteert. Een meerderheid van de werknemers – 51 procent – vindt dat diversiteit en inclusie tegenwoordig belangrijker zijn dan ooit.

Toch ervaren veel van hen dat hun organisatie juist minder doet. Zo voelt ruim een kwart dat bedrijven voorzichtiger zijn geworden in hun communicatie over dit onderwerp, een daling die door leidinggevenden nog sterker wordt waargenomen dan door medewerkers zelf. Ook signaleren werknemers dat er minder trainingen worden aangeboden en dat organisaties vaker terughoudend zijn met positieve discriminatie.

Geen idee hoe HR-beleid is vormgegeven
Opvallend is hoe beperkt de kennis over DEI-beleid in veel organisaties is. Een aanzienlijk deel van de medewerkers weet niet of er trainingen worden aangeboden, en meer dan een derde is niet op de hoogte van het beleid rond positieve discriminatie. Dat gebrek aan zichtbaarheid voedt het beeld dat bedrijven zich terugtrekken, terwijl de maatschappelijke urgentie juist toeneemt.

Die urgentie wordt onder meer zichtbaar in de toegenomen verwachtingen die medewerkers hebben van hun leiders. Medewerkers vinden ethisch leiderschap en kansengelijkheid steeds belangrijkere thema’s.

Richting geven en ruimte bieden
Omdat maatschappelijke tegendruk en polarisatie merkbaar toenemen, verwachten werknemers dat hun leidinggevenden richting geven én ruimte bieden voor gesprekken over verschillen. Maar dat gebeurt lang niet altijd. Slechts een minderheid ervaart empathie bij hun direct leidinggevende en nog minder werknemers zien dat hun leidinggevende actief optreedt tegen polarisatie.

Veel leidinggevenden blijken bovendien moeite te hebben met het bespreken van gevoelige onderwerpen. Zij geven vaker dan medewerkers aan dat thema’s zoals genderdiversiteit, feminisme en man-vrouwverhoudingen ongemak oproepen. Volgens De Baak weten managers niet hoe zij het gesprek daarover op een veilige en constructieve manier kunnen voeren.

Angst om ‘woke’ te zijn
Een andere opvallende trend is dat inclusief HR-beleid niet langer steunt op wetgeving of interne waarden. Werknemers wijzen naar een verschuiving in dat debat in landen zoals de Verenigde Staten, waar ‘woke’ zo'n beetje het ergste scheldwoord is geworden. Dat lijkt ook naar ons land door te sijpelen, wat vragen oproept over de weerbaarheid van Nederlandse organisaties.

Dat vergroot het risico op misverstanden, achterblijvend draagvlak en een minder inclusieve cultuur. Tegelijkertijd laat het onderzoek ook zien dat organisaties die de ruimte durven nemen om verschillen toe te laten, vaak beter kunnen omgaan met spanningen én innovatiever worden.

Kerncijfers DEI-onderzoek De Baak (2025)

Thema	Kerncijfer	Wat zegt dit over de werkvloer?
Belang van DEI voor werknemers	51% vindt DEI belangrijker dan ooit	Verwachtingen en urgentie onder medewerkers nemen sterk toe
Onbekendheid met DEI-aanbod	30% weet niets van het trainingsaanbod 34% kent het beleid rond positieve discriminatie niet	DEI-beleid is vaak onvoldoende zichtbaar of duidelijk gecommuniceerd Medewerkers missen basisinformatie, wat draagvlak kan ondermijnen
Terugtrekkend DEI-beleid	17% merkt minder trainingen 18% ziet dat positieve discriminatie wordt losgelaten 26% ziet voorzichtiger communicatie	Investeringen in ontwikkeling en bewustwording lopen terug. Organisaties kiezen vaker voor terughoudendheid Bedrijven vermijden zichtbare of uitgesproken DEI-standpunten
Leiderschap onder druk	61% vindt kansengelijkheid een groeiende verantwoordelijkheid van leiders 84% vindt empathie cruciaal in leiders Slechts 30% ervaart empathie in hun leidinggevende Slechts 35% ziet hun leidinggevende actief optreden tegen polarisatie	Werknemers verwachten sturing en moreel leiderschap Soft skills worden belangrijker in diverse teams Groot gat tussen verwachting en praktijk Leiders voelen handelingsverlegenheid bij gevoelige thema’s
Ongemak bij leidinggevenden	20% vindt het ongemakkelijk om zich uit te spreken over gender- en seksuele diversiteit 33% voelt ongemak bij feminisme, emancipatie en man-vrouwverhoudingen	Leiders worstelen met gesprekvoering over DEI Medewerkers ervaren dit veel minder (14%)
Invloed op DEI-beleid	28% ziet wet- en regelgeving als grootste beïnvloeder 17% noemt interne kernwaarden 21% ziet mondiale maatschappelijke ontwikkelingen als belangrijkste beïnvloeder	Traditionele sturing blijft aanwezig. Cultuur speelt nog steeds een rol DEI-discussies uit andere landen, zoals de VS, beïnvloeden Nederlands beleid
Verschil leiders vs. medewerkers	30% van de leidinggevenden ziet een daling in DEI-initiatieven	Leiders ervaren terugtrekking sterker dan medewerkers (13%)

 

HR-Beleid: Tools met aandacht voor mens en organisatie