Bijstandontvangers willen vooral een baan waar ze een beetje zin in hebben. Maar werkgevers willen beter gemotiveerd personeel, waardoor ze uitwijken naar arbeiders uit Midden- en Oost Europa.

Dit blijkt uit een onderzoek dat het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft laten uitvoeren naar de motieven die spelen bij het zoeken en vinden van laaggeschoold werk.

Volgens Staatssecretaris De Krom (SZW) is ‘een cultuuromslag nodig bij bijstandontvangers, sociale diensten, maar ook bij werkgevers'. Sociale diensten moeten bijstandontvangers vaker dwingen en meer stimuleren om tijdelijk werk aan te pakken. Bijstandontvangers moeten beseffen dat een uitkering geen keuze is, maar noodzaak. En werkgevers wijzen uitkeringsontvangers nog te vaak af op grond van negatieve vooroordelen.

Veel aanbod laaggeschoold werk
Er is een flink arbeidspotentieel in sectoren met veel laaggeschoold werk. Dat blijkt wel uit het feit dat 300.000 Midden- en Oost-Europeanen in Nederland banen op dat niveau vervullen.

Werkgevers vervullen meer dan de helft (58%) van de vacatures voor laaggeschoold werk via uitzendbureaus. Deze werken sneller dan de Werkpleinen en leveren goede kandidaten. Echter, slechts een derde van de bijstandontvangers staat bij een uitzendbureau ingeschreven.

Werkgevers blijken voor laaggeschoold werk nauwelijks gebruik te maken van het Werkplein bij de gemeente. Daar gaat dan ook lang niet alles goed. Zo geven klantmanagers van de Werkpleinen aan hun cliëntenbestand onvoldoende te kennen om hen naar werk te begeleiden en hebben ze nauwelijks contact met werkgevers. Dan is het ook niet vreemd dat slechts 20% van de bedrijven vacatures bekend maakt bij het Werkplein of de gemeente.

Liever een Oost-Europeaan
Werkgevers komen bij een vacature voor laaggeschoold werk niet in de problemen omdat er een ruim aanbod van potentiële arbeidskrachten is. Bij tekorten aan personeel maken werkgevers voor laaggeschoold werk gebruik van arbeidsmigranten uit andere Europese landen.

Maar staatssecretaris De Krom vindt het ‘niet acceptabel, noch houdbaar, dat bedrijven op grote schaal arbeidskrachten uit het buitenland naar Nederland halen, terwijl er tegelijkertijd honderdduizenden uitkeringsontvangers zijn die wel kunnen werken. Willen we onze sociale voorzieningen ook in de toekomst betaalbaar en toegankelijk houden, en onze welvaart op peil, dan zal iedereen die kan werken hieraan moeten bijdragen. Bovendien is werk de beste garantie om volwaardig mee te draaien in de samenleving. Werk is de beste sociale zekerheid‘.

Met werkgevers om de tafel
Staatssecretaris De Krom wil gemeenten beter toerusten om handhaving robuuster en eenvoudiger te maken. Dit moet onder andere door aanpassingen in de Bijstandswet. Ook gaat De Krom gesprekken organiseren met wethouders, sociale diensten, uitzendbureaus en werkgevers. Daar gaan zij de problematiek bespreken, ervaringen en best practices uitwisselen en mogelijke knelpunten inventariseren en oplossen.