06 december 2017 00:00 Arbo Arbo

Preventie ziekteverzuim levert meer op dan geld

Een zieke werknemer kost anderhalf tot tweeënhalf keer zoveel als zijn bruto-loonkosten. Het is dan ook noodzakelijk om een ziekteverzuimbeleid te voeren dat past bij de verzuimproblematiek in de organisatie.

Het belangrijkste doel van het Arbobeleid is te voorkomen dat mensen door hun werk ziek of arbeidsongeschikt worden. Door de wijzigingen in de sociale wetgeving, worden werkgevers ook financieel geprikkeld om het ziekteverzuim laag te houden en arbeidsongeschikte werknemers weer te reïntegreren in de organisatie.

Wijziging Arbowet

In 2017 is de Arbowet ingrijpend gewijzigd. Het gaat dan vooral om nieuwe verplichtingen over de bedrijfsgezondheidszorg en de positie van de preventiemedewerker en bedrijfsarts. De wet heeft gevolgen voor Arbocontracten en RI&E’s, die u aan moet passen op de nieuwe regels.
De positie van de werknemer is sterker geworden, want deze krijgt (weer) onbeperkt toegang tot de bedrijfsarts en heeft recht op een second opinion. Onze modellen en checklisten, houden hier nu rekening mee.

Eén van de belangrijke wijzigingen is dat organisaties sinds 1 juli 2018 een Basiscontract arbozorg moeten afsluiten met hun Arbodienstverleners. Dit basiscontract legt een bodem onder de arbozorg voor het personeel.

Kosten verzuim

Om werkgevers een zetje in de goede richting te geven, mogen zij bepaalde Arbo-investeringen op een zelfgekozen moment afschrijven. De regeling geldt als een werkgever investeert in Arbo-vriendelijke hulpmiddelen tegen lawaaidoofheid en hulpmiddelen die lichamelijke belasting verminderen en voorkomen dat medewerkers in contact komen met gevaarlijke stoffen.

Een zieke werknemer kost anderhalf tot tweeënhalf keer zoveel als zijn bruto-loonkosten: dat bedrag bestaat uit omzetverlies en vervanging of extra werk door collega's. Als de zieke medewerker niet gereïntegreerd wordt in de organisatie, zal bovendien (voor grote organisaties) de WIA-premie worden verhoogd voor alle werknemers. Kortom, de aandacht voor Arbo en verzuimpreventie biedt de volgende voordelen:

Veiliger, gezonder en plezieriger werkomgeving voor alle medewerkers
Minder verzuim, ongevallen en arbeidsongeschiktheid, dus lagere kosten
Minder productieverlies en een betere planning van het werk
Constante, hogere kwaliteit
Gemotiveerd personeel, beter imago als werkgever op de arbeidsmarkt
Betere concurrentiepositie
Door goed personeelsbeleid, bent u een aantrekkelijke werkgever
Minder verloop van goed personeel
Minder geld nodig voor werving en opleiding van nieuwe medewerkers
Imagoverbetering bij overheid, klanten en aandeelhouders
Betrouwbare partner voor opdrachtgevers en afnemers, omdat afspraken over planning en inzet worden nagekomen

Verzuimaanpak

Naast een goed Arbo-beleid, is het noodzakelijk om een ziekteverzuimbeleid te voeren dat past bij de verzuimproblematiek in de organisatie. Elementen voor een goed verzuimbeleid:

Maak de manager verantwoordelijk voor het oplossen van het ziekteverzuim
Maak het verzuim bespreekbaar tussen managers onderling en tussen managers en medewerkers
Controleer de afwezigheid van medewerkers
Voer geregeld overleg over het verzuim met de bedrijfsarts, de P&O-er en eventueel de bedrijfsmaatschappelijk werker
Zorg voor maandelijkse rapportages van het management over het verloop van het ziekteverzuim en de oorzaken hiervan
Stel het ziekteverzuim geregeld in de directievergadering aan de orde
Bespreek het verzuim(-beleid) geregeld met de OR
Maak voor elke langverzuimer een reïntegratieplan

Om het verzuimbeleid uit te voeren zijn de volgende personeelsinstrumenten van belang:

Eenduidige berekening van het ziekteverzuim in alle onderdelen van de organisatie
Een goed werkende verzuimregistratie
Een duidelijke procedure voor ziek- en herstelmelding
Voer geregeld verzuimgesprekken met medewerkers
Zorg voor medische controle en begeleiding
Denk ook aan sociale begeleiding en coaching

Een mini-cursus ziekteverzuim, checklisten voor het herkennen en aanpakken van verzuim en overige handige hulpmiddelen, vindt u in HR Tools en Extra's.

Oorzaken van ziekteverzuim

Iedere manager of P&O-er staat wel eens voor de vraag: 'waar komt het ziekteverzuim toch vandaan'. Wie deze vraag stelt aan deskundigen met verschillende disciplines, krijgt van elk een ander antwoord. Meestal zijn er wel enkele oorzaken aan te wijzen. De stelregel is hierbij dat medewerkers zoeken naar een zekere mate van vrijheid in hun handelen:

Allereerst kunnen er simpele verklaringen zijn, zoals een griepepidemie. Dan vertoont het verzuim tijdelijk een sterke piek. Dit verzuim is nauwelijks te beïnvloeden door de werkgever (behalve bijvoorbeeld vrijwillige griep-vaccinaties verstrekken).
Medewerkers moeten steeds meer voldoen aan andere eisen, flexibel zijn. Dat kan niet iedereen opbrengen, vooral niet als de begeleiding onvoldoende is en de werkdruk hoog. Om aan de druk te ontsnappen, melden werknemers zich dan ziek.
Arbo-klachten kunnen leiden tot een hoger verzuim. Zaken als luchtkwaliteit en slecht licht kunnen tot een reeks van vage klachten en verzuim leiden. In een prettige werkomgeving komt minder verzuim voor.
De werksfeer en de managementstijl kunnen zowel positief als negatief werken op het verzuim. Door de grotere verantwoordelijkheid en kennis van medewerkers, accepteren zij geen 'ouderwets-autoritaire' managementstijl meer. Ook managers die niet voor hun mensen staan, moeten dat soms betalen met een hoog verzuim.
Mensen die niet of nauwelijks hun werktempo en werklast kunnen bepalen, zullen eerder uitvallen dan anderen. Medewerkers in productiebanen zoeken vrijheid door af en toe te verzuimen.
Als de ontwikkeling in het werk stilstaat en medewerkers hebben geen mogelijkheden om hun vleugels uit te slaan, verdwijnt de lust om te werken. De balans slaat dan sneller door naar ziekmelden als er iets is.
Mensen merken soms niet wat de zin is van hun werk. Als dan hun bijdrage aan het grotere geheel ook niet zichtbaar is, ontstaat op een gegeven moment de gedachte 'wie mist mij?'. Dan is de grens om eens een dagje te verzuimen laag.
Medewerkers die niet gehoord worden, uiten hun protest nog wel eens door een tijdje te verzuimen.

Premie betalen voor zieke flexwerkers

De Wet Beperking Ziekteverzuim en Arbeidsongeschiktheid Vangnetters (BeZaVa) regelt dat werkgevers een gedifferentieerde premie afdragen voor ziektekosten van flexwerkers die in de Ziektewet of WIA komen. Dit heeft ook gevolgen voor het eigenrisicodragerschap voor de Ziektewet en de WGA. Flexwerkers die arbeidsongeschikt zijn bij ontslag, zorgen voor een hogere premieafdracht. Werkgevers worden zo gestimuleerd om ook aandacht te geven aan de werkomstandigheden van flexwerkers.

Meer informatie
In het dossier Arbo van HR Tools & Extra's vindt u handige hulpmiddelen en checklists voor het opzetten van uw arbobeleid.