Werknemers die vanuit buitenlandse bedrijven gedetacheerd worden, zijn vaak goedkoper omdat voor hen meestal geen (dure) Nederlandse pensioen- en sociale premies betaald worden. Dat leidt tot verdringing in de bouw, tuinbouw, voedingsindustrie en wegtransport.

SEO Economisch Onderzoek concludeert dit in een onderzoek naar verdringing, dat in opdracht van minister Asscher (SZW) is uitgevoerd en naar de Tweede Kamer is gestuurd. Asscher werkt nu aan een wetsvoorstel voor de aanpak van schijnconstructies en aan een aanscherping van de Wet voor het minimumloon.

Kostenvoordeel halen
Tussen buitenlandse en binnenlandse werknemers bij Nederlandse bedrijven is in principe geen sprake van ongelijke concurrentie: deze arbeidsmigranten vallen onder dezelfde cao als de binnenlandse werknemers. Maar de Europese detacheringsrichtlijn zorgt ervoor dat werkgevers een kostenvoordeel kunnen behalen door gebruik te maken van detachering via buitenlandse bedrijven.

En dat doen ze volop, want tussen 2001 en 2011 is het aandeel buitenlandse werknemers (vooral uit Midden- en Oost-Europa) op de Nederlandse arbeidsmarkt toegenomen van 4,9% tot 7,7%. Daardoor komt de arbeidsmarktpositie van Nederlandse jongeren, laagopgeleiden en allochtonen in gevaar. Vooral in de sectoren bouw, tuinbouw, voedingsindustrie en wegtransport neemt het aandeel Nederlandse werknemers af, terwijl het aantal buitenlandse werknemers is toegenomen.

Ook grotere flexibiliteit
SEO constateert ook een verschuiving van vaste naar flexibele arbeidsvormen. Het belangrijkste motief om te kiezen voor arbeidsmigranten en flexibele arbeidscontracten is kostenverlaging. Oost-Europese werknemers zijn gewend aan lagere lonen en hogere flexibiliteit.

De grootste verschuivingen in arbeid vinden dan ook plaats bij werkzaamheden die gestandaardiseerd (laaggeschoold); en arbeidsintensief (hoge loonkosten) zijn, en waarbij internationaal sterk geconcurreerd wordt op prijs (geen productdifferentiatie), en waarbij beheersing van de Nederlandse taal onbelangrijk is.

Minder sociale premies
Gedetacheerde werknemers van buitenlandse bedrijven zijn vaak goedkoper dan personeel van Nederlandse bedrijven. De Europese detacheringsrichtlijn zorgt ervoor dat slechts kernbepalingen uit de Nederlandse cao van toepassing zijn, er hoeven dan meestal geen pensioen- en sociale premies betaald te worden.

Een ander neveneffect van de Europese arbeidsmarkt is dat door het grensoverschrijdende karakter controles –op bijvoorbeeld schijnconstructies- lastiger worden en dus misbruik eenvoudiger. Vooral in de bouw is er vaak sprake van lange grensoverschrijdende ketens van onderaannemers. Handhaving is dan complex, arbeidsintensief en kostbaar.

MIS NIKS MEER: Schrijf je hier in voor de gratis HR-nieuwsbrief